Bezprawne postępowanie z odpadami lub substancjami zagrażające życiu lub zdrowiu człowieka lub sprowadzające obniżenie jakości środowiska lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym (art. 183 § 1 k.k.)

Przepis art. 183 § 1 k.k. penalizuje niezgodne z prawem postępowanie z odpadami. Czynność wykonawcza polega m.in. na składowaniu odpadów lub innych substancji.

Składowanie oznacza przetrzymywanie odpadów i substancji w określonym miejscu. Nie musi to być pomieszczenie zamknięte, nie musi to być również teren ogrodzony czy budowla, może to być składowanie w otwartej przestrzeni.

Warunkiem odpowiedzialności za przestępstwo z art. 183 § 1 k.k. jest z jednej strony podejmowanie wskazanych w przepisie czynności wbrew obowiązującym przepisom prawnym (np. brak odpowiedniego zezwolenia), a z drugiej strony takie postępowanie, które może zagrozić życiu lub zdrowiu choćby jednej osoby, spowodować istotne obniżenie jakości wody, powietrza, powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach. Istotne obniżenie jakości należy rozumieć jako obniżenie znaczne i poważne.

Aby stwierdzić, czy doszło do popełnienia czynu z art. 183 § 1 k.k. należy zbadać potencjalny wpływ na środowisko odpadów. Przestępstwo z art. 183 § 1 k.k. ma bowiem charakter formalny, tzn. że dla dokonania tego przestępstwa nie jest konieczny skutek w postaci utraty życia lub zdrowia człowieka albo istotne obniżenie jakości ziemi, wody, powietrza. Wyczerpanie znamion tego czynu zabronionego następuje już z chwilą podjęcia zachowania zdatnego do wywołania skutków, z którymi liczył się ustawodawca (zagrożenie życiu lub zdrowiu człowieka, istotne obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi, zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach). 

Badaniu podlega wyłącznie cecha niebezpieczeństwa samego przedsiębranego zachowania. Warunkiem odpowiedzialności jest zatem ustalenie, że konkretne zachowanie sprawcy w danych okolicznościach odznaczało się opisanym potencjałem zagrożenia. Ocenić więc należy, czy biorąc pod uwagę ilość i jakość odpadów, warunki lub sposób ich składowania, mogły być potencjalnie niebezpieczne dla życia lub zdrowia choćby jednej osoby, spowodować istotne obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach.

Sposób składowania odpadów na działce nr (...) był w sposób oczywisty sprzeczny z warunkami składowania odpadów. Odpady te składowane były na nieutwardzonym terenie, bez zabezpieczenia gleby i wód podziemnych przed przedostawaniem się do nich zanieczyszczeń.

W toku niniejszego postępowania Sąd uznał, że składowanie odpadów odbywało się w sposób sprzeczny z wymaganiami określonymi w art. 16 i 33 ustawy o odpadach.

Zgodnie z treścią art. 16 ustawy o odpadach gospodarkę odpadami należy prowadzić w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w szczególności gospodarka odpadami nie może:

1) powodować zagrożenia dla wody, powietrza, gleby, roślin lub zwierząt;

2) powodować uciążliwości przez hałas lub zapach;

3) wywoływać niekorzystnych skutków dla terenów wiejskich lub miejsc o szczególnym znaczeniu, w tym kulturowym i przyrodniczym.

Przez gospodarkę odpadami rozumie się wytwarzanie odpadów i gospodarowanie odpadami; z kolei przez gospodarowanie nimi rozumie się zbieranie, transport, przetwarzanie odpadów, łącznie z nadzorem nad tego rodzaju działaniami, jak również późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów oraz działania wykonywane w charakterze sprzedawcy odpadów lub pośrednika w obrocie odpadami (art. 3 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o odpadach).

Zgodnie zaś z treścią art. 33 ustawy o odpadach posiadacz odpadów jest obowiązany do postępowania z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarki odpadami, o których mowa w art. 16 -31 ustawy o odpadach, w tym do prowadzenia procesów przetwarzania odpadów w taki sposób, aby procesy te oraz powstające w ich wyniku odpady nie stwarzały zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz dla środowiska, a także w sposób zgodny z przepisami o ochronie środowiska i planami gospodarki odpadami.

Wyrok SR w w Nowym Dworze Mazowieckim z dnia 5 czerwca 2017 r., II K 342/14

Standard: 73732 (pełna treść orzeczenia)