Powinność liczenia się przez pracownika z obowiązkiem zwrotu świadczenia w związku z żądaniem przywróceniu do pracy

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że pracownik, wnosząc pozew o przywrócenie go do pracy, musi liczyć się z tym, że powództwo może zostać uwzględnione i wtedy odpadnie podstawa wypłaty odprawy z art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, a odprawa wypłacona z tej przyczyny stanie się świadczeniem nienależnym (por. wyrok Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2006 r., II PK 330/05).

Odprawa pieniężna przysługuje pracownikowi zwolnionemu z pracy z przyczyn określonych w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Nie stanowi ona odszkodowania za wadliwe, naruszające przepisy prawa rozwiązanie stosunku pracy. Jest rekompensatą za utratę pracy.

W razie restytucji stosunku pracy odprawa staje się świadczeniem nienależnym w rozumieniu art. 410 k.c. i podlegającym obowiązkowi zwrotu według zasad wynikających z art. 409 k.c. Jeżeli pracownik nie godzi się z rozwiązaniem z nim umowy o pracę i na przykład przed sądem pracy domaga się restytucji stosunku pracy, powinien liczyć się z tym, że w przypadku przywrócenia go do pracy powstanie obowiązek zwrotu wypłaconej odprawy. W analogicznej sytuacji znalazła się pozwana z chwilą stwierdzenia u niej ciąży, co stało się przesłanką powiadomienia o tym powódki, w oczekiwaniu na restytucję stosunku pracy przez pracodawcę.

Wyrok SN z dnia 12 marca 2010 r., II PK 272/09

Standard: 30555 (pełna treść orzeczenia)

Pracownik, wnosząc powództwo o przywrócenie do pracy, musi liczyć się z tym, że zostanie ono uwzględnione. Żądając zatem ochrony prawnej po dokonaniu wypowiedzenia stosunku pracy przez przywrócenie do pracy skarżący powinien był wiedzieć, że skuteczne zakwestionowanie oświadczenia woli pracodawcy doprowadzi do odpadnięcia podstawy do wypłaty świadczenia z art. 131 ust. 1 ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Jak już bowiem wskazano, podstawą do wypłaty świadczenia jest rozwiązanie stosunku pracy, a zatem reaktywacja tego stosunku prawnego na skutek wyroku sądu musi spowodować odpadnięcie podstawy świadczenia, z czego skarżący powinien zdawać sobie sprawę.

Takie stanowisko wpisuje się w dotychczasowy nurt orzecznictwa Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 26 czerwca 2006 r., II PK 330/05 stwierdził, iż pracownik, wnosząc pozew o przywrócenie do pracy, musi liczyć się z tym, że powództwo może zostać uwzględnione i wtedy odpadnie podstawa zapłaty odprawy z art. 8 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, a odprawa wypłacona stanie się świadczeniem nienależnym, zaś w wyroku z dnia 3 października 2005 r., III PK 82/05 uznał, iż pracownik, który odwołał się od wypowiedzenia umowy o pracę, złożonego na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, kwestionując istnienie przyczyny wypowiedzenia, powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu odprawy z art. 8 tej ustawy.

Wyrok SN z dnia 2 marca 2010 r., II PK 246/09

Standard: 79638 (pełna treść orzeczenia)