Przewinienia dyscyplinarne prokuratora

Za zachowanie przynoszące ujmę godności urzędu prokuratora bez żadnej wątpliwości musi być uznane takie, które może wyczerpywać znamiona przestępstwa, choćby przestępstwo to było uznawane w ujęciu prawnym jako nieumyślne, jak w wypadku czynów stypizowanych w art. 177 § 1 albo § 2 k.k.

Pojęcie „uchybienia godności prokuratora”, jako jedna z form deliktu dyscyplinarnego nie zostało zdefiniowane. Punktem odniesienia dla oceny zachowania prokuratora w tej płaszczyźnie powinny być zatem przede wszystkim przepisy ustawy regulującej ustrój prokuratury, w szczególności te, które wyznaczają prawa i obowiązki prokuratorów oraz zadania prokuratury. Ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. Prawo o prokuraturze stanowi zaś wprost w art. 96 § 1, że prokurator jest zobowiązany postępować zgodnie ze ślubowaniem prokuratorskim, czego wyrazem jest określony w art. 96 § 2 nakaz, że powinien również poza służbą strzec powagi sprawowanego urzędu i unikać wszystkiego, co mogłoby przynieść ujmę godności prokuratora. Nakazu tego nie sposób zarazem oderwać od, określonej w art. 2 ustawy, istoty zadań prokuratury, a tym samym prokuratorów, czyli ścigania przestępstw i strzeżenia praworządności.

Zachowania przynoszące ujmę godności prokuratora powinny być dekodowane w wyżej określonym kontekście. Wprawdzie nie zostały nawet przykładowo egzemplikowane, niemniej w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że chodzi o zachowania, które godzą w autorytet prokuratora, obniżają jego prestiż w społeczeństwie i osłabiają do niego zaufanie jako rzecznika prawa i stróża praworządności. Przy czym standard oczekiwań, które wyznaczają sposób oceny zachowania prokuratora jest bezsprzecznie podwyższony, do oczekiwanych od obywatela nie zajmującego tak istotnego społecznie stanowiska. Godność urzędu prokuratora należy bowiem postrzegać przede wszystkim z perspektywy zewnętrznej, czyli szacunku jaki żywiony jest dla urzędu prokuratora przez członków społeczeństwa.

Trzeba zarazem podkreślić, że przewinienie służbowe (dyscyplinarne), w tym w postaci uchybienia godności urzędu może być popełnione zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie.

Wyrok SN z dnia 21 października 2020 r., II DSI 40/20

Standard: 77184 (pełna treść orzeczenia)

Przewinienie dyscyplinarne może polegać bądź na oczywistej i rażącej obrazie przepisów prawa, bądź na uchybieniach godności urzędu prokuratorskiego nie mających charakteru rażącego i oczywistego naruszenia prawa. Przepis ten wskazuje więc na dwie rozłączne, samoistne i odrębne podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej prokuratora (por. postanowienie SN z 6 kwietnia 2001 r., III SZ 2/01,

Wyrok SN z dnia 11 września 2013 r., SDI 20/13

Standard: 73397 (pełna treść orzeczenia)