Dobra wiara zastawnika (art. 2 ust. 3 u.z.r.)

Sposób sformułowania art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. Nr 149, poz. 703 ze zm., a obecnie jedn. tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 ze zm. – dalej: „u.z.r.”) uzasadnia wniosek, że w drodze wyjątku od art. 7 k.c. nakłada on na nabywcę przedmiotu zastawu ciężar dowodu dobrej wiary w miarodajnej chwili – a ściślej ujmując, ciężar dowodu, wyrażających dobrą wiarę stanów w postaci braku wiedzy o zastawie i niemożności jej uzyskania przy zachowaniu należytej staranności.

Dobra wiara zastawnika podlega zgodnie z art. art. 2 ust. 3 u.z.r. ochronie o tyle tylko, o ile przemawia za tym bezpieczeństwo obrotu prawnego uzasadnione zaufaniem uczestników tego obrotu do rejestru zastawów. W razie zbycia rzeczy przez zastawcę przed dokonaniem wpisu zastawu do rejestru zastawów uczestnikiem obrotu mogącym działać w zaufaniu do rejestru zastawów jest również nowy właściciel rzeczy. Jego sytuacja przypomina sytuację, osób których dotyczy art. 13 pkt 1 u.z.r. W rezultacie w takich przypadkach, jak rozpatrywany w sprawie, należy, rozstrzygając o nabyciu zastawu rejestrowego w dobrej wierze stosować odpowiednio także art. 13 pkt 1 u.z.r. – choć nie odnosi się on wprost do tych przypadków. Należy mianowicie przyjąć, że we wspomnianych przypadkach, nabycie zastawu rejestrowego w dobrej wierze, zgodnie z art. 2 ust. 3 u.z.r., jest w myśl art. 13 pkt 1 u.z.r., stosowanego mutatis mutandis, wykluczone, gdy osoba, która nabyła własność rzeczy w toku postępowania o wpis tego zastawu, nie wiedziała i przy zachowaniu należytej staranności nie mogła wiedzieć o złożeniu wniosku o wpis zastawu rejestrowego na nabytej rzeczy w chwili wydania jej tej rzeczy. Przyznanie pierwszeństwa interesom zastawnika kosztem tej osoby nie dałoby się uzasadnić w sposób zgodny z przedstawionymi wyżej założeniami, na których jest oparta w prawie cywilnym ochrona dobrej wiary.

Wyrok SN z dnia 4 grudnia 2009 r., III CSK 54/09

Standard: 72687 (pełna treść orzeczenia)