Związanie sądu protokołem z szacowania ostatecznego, o którym mowa w art. 46c ust. 5 Pr.łow

Zagadnienie ewentualnego „związania” sądu treścią protokołu z oszacowania ostatecznego mogłoby być rozważane w aspekcie dążenia do przyspieszenia postępowania i ułatwienia dochodzenia roszczeń poszkodowanym. Jednakże równocześnie nie można pomijać, że „związanie” sądu tymże protokołem, jako ograniczające swobodę jurysdykcyjną sądu cywilnego, powinno mieć wyraźną podstawę w przepisach prawa; tej jednak znaleźć nie sposób. W szczególności art. 46c pr.łow. takiej regulacji nie zawiera.

Nie można wreszcie nie uwzględnić, że przyznanie protokołowi z szacowania ostatecznego waloru wiążącego sprawiałoby, że sąd ograniczałby się do wydania wyroku potwierdzającego obowiązek zapłaty wynikający z tego protokołu, a zatem prowadzenie postępowania sądowego byłoby w istocie zbędne.

Wskazówkę interpretacyjną w zakresie „związania” sądu może stanowić analiza postępowania sądowego w innych przypadkach, w których dochodzi do czasowego ograniczenia drogi sądowej na rzecz postępowania administracyjnego. Wówczas również zadaniem sądu nie jest kontrola dotychczasowego postępowania administracyjnego, w tym sporządzonych w jego toku dokumentów, lecz przeprowadzenie przez sąd własnego postępowania w pierwszej instancji (zob. np. wyrok SN z 21 lutego 2013 r., IV CSK 430/12; uchwała SN z 30 stycznia 2014 r., III CZP 48/14, OSNC 2015, nr 3, poz. 27).

W konsekwencji protokół z szacowania ostatecznego, sporządzony na podstawie art. 46c pr.łow. jest dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c., nie ma szczególnych walorów dowodowych i podlega swobodnej ocenie (art. 233 § 1 k.p.c.) na równi z innymi dowodami zaoferowanymi przez poszkodowanego w celu wykazania jego twierdzeń.

Uchwała SN z dnia 20 września 2023 r., III CZP 73/22

Standard: 72404 (pełna treść orzeczenia)

Postępowanie w sprawie szacowania szkód zmierza do ustalenia stanu faktycznego, przy współdziałaniu poszkodowanego i zobowiązanego do „wynagrodzenia szkód” (tak w ustawie). Z oględzin i ostatecznego szacowania szkody szacujący sporządzają protokół, który podpisują szacujący i poszkodowany (jego pełnomocnik), który może też odmówić podpisania protokołu albo wnieść do niego zastrzeżenia (§ 2 ust. 5-7 rozporządzenia). Niewzięcie przez poszkodowanego udziału w tych czynnościach, odmowa podpisania protokołu lub zgłoszenie uwag i nawet niezgłoszenie szkody właściwej jednostce nie mają wpływu na możliwość dochodzenia roszczenia o odszkodowanie w postępowaniu przed sądem (por. uchwałę z dnia 20 sierpnia 1993 r., III CZP 112/93), a sporządzone z tych czynności protokoły nie są wiążące dla sądu ani dla stron. Mają one natomiast znaczenie dowodowe w procesie odszkodowawczym, tym istotniejsze, że odzwierciedlają stan faktyczny stwierdzony przez osoby upoważnione, i w założeniu kompetentne, w czasie nieodległym od wyrządzenia szkody. Dochodzący odszkodowania z tytułu szkód łowieckich jest zobowiązany wykazać uszczerbek w uprawach lub płodach rolnych, doznany w następstwie zdarzeń będących źródłem szkody. Nieskorzystanie przez poszkodowanego z możliwości udziału w opisanych czynnościach nie pozbawia go ani nie ogranicza w dowodzeniu faktu i rozmiaru szkody, chociaż może wykazanie tych okoliczności utrudnić.

Bez wątpienia, protokół sporządzony na podstawie § 2 rozporządzenia z dnia 8 marca 2010 r. ma istotne znaczenie w procesie dowodzenia, zawierając nie tylko ustalenia co do wysokości odszkodowania, ale także dane wpływające na jego określenie. Z przepisu tego nie można jednak wyprowadzić wniosku, by protokół szacowania szkody był wiążący dla stron lub sądu, ani by nie było dopuszczalne kwestionowanie zawartych w nim danych i ustaleń w sądowym procesie o odszkodowanie, przy użyciu wszystkich dostępnych środków dowodowych. Protokół ten nie ma także charakteru dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 k.p.c., gdyż nie został sporządzony przez powołany do tego organ władzy publicznej lub inny organ państwowy (§ 1), ani przez właściwą organizację (§ 2). Protokół sporządzony na podstawie rozporządzenia w sprawie sposobu postępowania przy szacowaniu szkód łowieckich jest dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c., nie ma szczególnych walorów dowodowych i podlega swobodnej ocenie dowodów, na równi z innymi dowodami zaoferowanymi przez poszkodowanego w celu wykazania jego twierdzeń.

Wyrok SN z dnia 30 maja 2017 r., IV CSK 473/16

Standard: 72408 (pełna treść orzeczenia)