Protokół z szacowania ostatecznego, o którym mowa w art. 46c ust. 5 Pr.łow jako dokument prywatny

Protokół z szacowania ostatecznego, sporządzony na podstawie art. 46c pr.łow. jest dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c., nie ma szczególnych walorów dowodowych i podlega swobodnej ocenie (art. 233 § 1 k.p.c.) na równi z innymi dowodami zaoferowanymi przez poszkodowanego w celu wykazania jego twierdzeń.

Protokół z oszacowania ostatecznego, o którym mowa w art. 46c ust. 5 pr.łow., nie stanowi oczywiście orzeczenia o odszkodowaniu, nie jest tytułem egzekucyjnym, a jedynie zawiera opis i określenie wysokości szkody (zob. też uchwałę SN z 6 lipca 2021 r., III CZP 48/20). Nie stanowi on również decyzji administracyjnej ani dokumentu urzędowego (wyrok SN z 30 maja 2017 r., IV CSK 473/16). W tym ostatnim zakresie nie wypełnia bowiem wymagań z art. 244 k.p.c. – nie jest sporządzany ani przez organ władzy publicznej, ani inny organ państwowy, ani też przez inny podmiot w zakresie zleconych mu przez ustawę zadań z dziedziny administracji publicznej. Sam ustawodawca zastrzegł, że na etapie polubownym (a zatem właśnie sporządzania protokołu) nie znajdują zastosowania, nawet subsydiarnego, przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego (a contrario art. 49a pr.łow.).

Nie przekonuje w tym zakresie stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego (postanowienie z 17 listopada 2020 r., II OSK 865/20) co do tego, że sporządzenie protokołów oględzin i protokołów ostatecznego szacowania szkody (art. 46c ust. 4 i 5 pr.łow.) należy do czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących obowiązków i uprawnień wynikających z przepisów prawa, o jakich mowa w art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Uchwała SN z dnia 20 września 2023 r., III CZP 73/22

Standard: 72403 (pełna treść orzeczenia)

Niewykonanie przez dzierżawcę albo zarządcę obwodu łowieckiego obowiązków wynikających z art. 46 - 46c ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (jedn. tekst Dz. U. z 2020 r., poz. 1683) i niesporządzenie protokołu, o którym mowa w art. 46d ust. 1 w zw. z art. 46a ust. 4 albo art. 46c ust. 5 tej ustawy, nie zamyka - po wydaniu decyzji przewidzianej w art. 46e ust. 1 ustawy - drogi sądowej w sprawie o naprawienie szkody łowieckiej. 

Uchwała SN z dnia 6 lipca 2021 r., III CZP 48/20

Standard: 72405 (pełna treść orzeczenia)

Protokół sporządzony na podstawie rozporządzenia w sprawie sposobu postępowania przy szacowaniu szkód łowieckich jest dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c., nie ma szczególnych walorów dowodowych i podlega swobodnej ocenie dowodów, na równi z innymi dowodami zaoferowanymi przez poszkodowanego w celu wykazania jego twierdzeń.

Stosownie do art. 46 ust. 1 pkt 2 Pr. łow., oględzin i szacowania tych szkód oraz ustalania wysokości odszkodowania dokonują podmioty obowiązane do wynagrodzenia szkód, czyli dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego, co unaocznia specyfikę ustalania wysokości odszkodowania polegającą na tym, że dokonuje go podmiot odpowiedzialny za szkodę. Czynności podejmowane na podstawie jego przepisów nie mają charakteru postępowania administracyjnego, należy je traktować jako podejmowane w ramach postępowania, które ma charakter pojednawczy i zmierza do uzgodnienia przez zainteresowanych stanowisk co do wysokości odszkodowania, i w którym „nie ma miejsca na władczą decyzję” (por. uz., zachowującej aktualność po zmianie przepisów, uchwały SN z dnia 20 sierpnia 1993 r., III CZP 112/93).

Postępowanie w sprawie szacowania szkód zmierza do ustalenia stanu faktycznego, przy współdziałaniu poszkodowanego i zobowiązanego do „wynagrodzenia szkód” (tak w ustawie). Z oględzin i ostatecznego szacowania szkody szacujący sporządzają protokół, który podpisują szacujący i poszkodowany (jego pełnomocnik), który może też odmówić podpisania protokołu albo wnieść do niego zastrzeżenia (§ 2 ust. 5-7 rozporządzenia). Niewzięcie przez poszkodowanego udziału w tych czynnościach, odmowa podpisania protokołu lub zgłoszenie uwag i nawet niezgłoszenie szkody właściwej jednostce nie mają wpływu na możliwość dochodzenia roszczenia o odszkodowanie w postępowaniu przed sądem (por. uchwałę z dnia 20 sierpnia 1993 r., III CZP 112/93), a sporządzone z tych czynności protokoły nie są wiążące dla sądu ani dla stron. Mają one natomiast znaczenie dowodowe w procesie odszkodowawczym, tym istotniejsze, że odzwierciedlają stan faktyczny stwierdzony przez osoby upoważnione, i w założeniu kompetentne, w czasie nieodległym od wyrządzenia szkody. Dochodzący odszkodowania z tytułu szkód łowieckich jest zobowiązany wykazać uszczerbek w uprawach lub płodach rolnych, doznany w następstwie zdarzeń będących źródłem szkody. Nieskorzystanie przez poszkodowanego z możliwości udziału w opisanych czynnościach nie pozbawia go ani nie ogranicza w dowodzeniu faktu i rozmiaru szkody, chociaż może wykazanie tych okoliczności utrudnić.

Bez wątpienia, protokół sporządzony na podstawie § 2 rozporządzenia z dnia 8 marca 2010 r. ma istotne znaczenie w procesie dowodzenia, zawierając nie tylko ustalenia co do wysokości odszkodowania, ale także dane wpływające na jego określenie. Z przepisu tego nie można jednak wyprowadzić wniosku, by protokół szacowania szkody był wiążący dla stron lub sądu, ani by nie było dopuszczalne kwestionowanie zawartych w nim danych i ustaleń w sądowym procesie o odszkodowanie, przy użyciu wszystkich dostępnych środków dowodowych. Protokół ten nie ma także charakteru dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 k.p.c., gdyż nie został sporządzony przez powołany do tego organ władzy publicznej lub inny organ państwowy (§ 1), ani przez właściwą organizację (§ 2). 

Wyrok SN z dnia 30 maja 2017 r., IV CSK 473/16

Standard: 72407 (pełna treść orzeczenia)