Art. 138 k.r.o. jako środek prawny wyłączający skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 424[5] § 1 pkt 5 k.p.c.)

Środkiem prawnym wyłączającym dopuszczalność skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 424[1] k.p.c.), w razie zmiany stosunków (art. 138 k.r.o.) jest pozew o obniżenie, podwyższenie lub wygaśnięcie alimentów.

Hipoteza art. 424[5] § 1 pkt 5 k.p.c. ma szeroki zasięg, skoro ustawodawca użył sformułowania „wzruszenie zaskarżonego orzeczenia". Unicestwienie w ten sposób skutków prawomocnego orzeczenia może nastąpić zatem nie tylko wtedy, gdy istnieje podstawa do jego uchylenia lub zmiany. Przemawia za tym użycie w omawianym przepisie pojęcia „środka prawnego", które swym zakresem obejmuje nie tylko środki zaskarżenia, ale jak trafnie podniesiono w literaturze, także pozew i wniosek w postępowaniu nieprocesowym. Aby szkody uniknąć, a także ze względu na subsydiarną odpowiedzialność Skarbu Państwa, strona powinna wykorzystać nie tylko wszystkie przysługujące jej środki zaskarżenia, pozwalające na zmianę lub uchylenie orzeczenia, ale także wszystkie inne instrumenty prawne, które służą do pozbawienia lub ograniczenia skuteczności, a zwłaszcza wykonalności orzeczenia.

Takim środkiem, gdy wystąpiła zmiana stosunków, może być także pozew o obniżenie, czy wygaśnięcie oraz podwyższenie alimentów. Wyrok uwzględniający powództwo oparte na podstawie określonej w art. 138 k.r.o. pozbawia bowiem skuteczności wyrok poprzedni, ustalający wysokość obowiązku alimentacyjnego. Gdy więc skarga dotyczy takiego wyroku, w ramach wymagania określonego w art. 424[5] § 1 pkt 5 k.p.c. skarżący winien wykazać, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia nie jest możliwe także za pomocą powództwa o zmianę wysokości, czy wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego.

Postanowienie SN z dnia 4 grudnia 2009 r., I CNP 91/09

Standard: 72195 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy