Rzeczy oznaczone co do gatunku oraz oznaczone co do tożsamości
Bezskuteczność zapisu rzeczy oznaczonej co do tożsamości (art. 976 k.c.) Odpowiedzialność dłużnika będącego w zwłoce za utratę lub uszkodzenie przedmiotu świadczenia (art. 478 k.c.) Rzecz oznaczona co do tożsamości jako przedmiot zapisu (art. 977 k.c.) Świadczenie średniej jakości rzeczy oznaczonych co do gatunku (art. 357 k.c.) Pojęcie i obrót prawny rzeczy ruchomej i zbioru rzeczy w prawie cywilnym (art. 45 k.c.) Terminy płatności renty (art. 904 k.c.) Umowa pożyczki (art. 720 k.c.) Depozyt nieprawidłowy (art. 845 k.c.) Umowa renty (art. 903 k.c.) Wykonanie zastępcze w razie zwłoki dłużnika (art. 479 i 480 k.c.) Umowa dostawy (art 605 k.c.) Umowa dożywocia (art. 908 k.c.) Potrącenie (art. 498 k.c.) Zasada podwójnego skutku; zasada konsensualności; Zasada kauzalności (art. 155 § 1 i art. 156 k.c.) Podatek od umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b); art. 6 ust. 1 pkt 7; art. 7 ust. 1 pkt 4 u.p.c.c.
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Jak przyjmuje się w judykaturze rzecz oznaczona co do tożsamości posiada cechy indywidualne, których nie mają inne rzeczy. Rzecz oznaczona co do gatunku posiada natomiast określone cechy rodzajowe, właściwe pewnej grupie rzeczy.
Kwalifikacja rzeczy jako oznaczonej co do tożsamości wymaga odwołania się do czynnika subiektywnego w postaci woli stron czynności prawnej; dla uznania określonej rzeczy za oznaczoną co do tożsamości konieczne jest wyodrębnienie jej przez strony (konkretyzacja) z pewnej masy rzeczy oznaczonych co do gatunku. W pewnych sytuacjach dla uznania rzeczy za oznaczoną co do tożsamości wystarczy kryterium czysto obiektywne. Właściwości rzeczy mogą bowiem przesądzać, iż rzecz ta jest niepowtarzalna i niezastępowalna.
W konsekwencji przyjąć należy, że ocena, czy rzecz jest oznaczona tylko co do gatunku, czy tylko co do tożsamości, zależy od woli stron, oświadczonej wyraźnie lub w sposób dorozumiany. Rozstrzyga tu sposób określenia (stopień dokładności, wyodrębnienia) przedmiotu świadczenia (zob. wyrok SN z dnia 18 grudnia 1973, I CR 363/73).
Wyrok SA w Katowicach z dnia 9 lutego 2017 r., V ACa 246/16
Standard: 18802 (pełna treść orzeczenia)
Rzecz oznaczona co do gatunku to rzecz zamienna, zastępowalna inną taką samą rzeczą, natomiast rzecz oznaczona co do tożsamości to rzecz niezamienna, niezastępowalna, wykazująca cechy indywidualne. Rzecz oznaczona co do tożsamości to taka, która nie da się zastąpić inną rzeczą.
W zasadzie o charakterze rzeczy decydują okoliczności obiektywne. Z tego punktu widzenia niewątpliwe jest, że rzeczami oznaczonymi co do tożsamości są nieruchomości, rzeczy używane oraz rzeczy unikatowe. Natomiast w odniesieniu do innych rzeczy strony umowy sprzedaży mogą zadecydować o tym, czy potraktować rzecz zastępowalną jako oznaczoną co do gatunku czy jako oznaczoną co do tożsamości. W szczególności w sytuacji, gdy kupujący otrzymał dokument gwarancyjny od sprzedawcy, treść gwarancji i przewidzianych w niej obowiązków sprzedawcy, może wskazywać na przyjęty przez strony charakter rzeczy sprzedanej.
W literaturze przyjmuje się, że gwarancja funkcjonalnie dotyczy zasadniczo tylko rzeczy oznaczonych co do gatunku, gdyż na ogół zapewnienie o dobrej jakości rzeczy wiąże się z jej techniczną sprawnością. Jednakże z uwagi na to, że jak wskazano wyżej, podział rzeczy na oznaczone co do gatunku i co do tożsamości ma często charakter subiektywny, zależny od woli stron umowy sprzedaży, nie można z samej definicji, w oderwaniu od konkretnego przypadku, wyłączyć udzielenia gwarancji w stosunku do wszystkich rzeczy oznaczonych co do tożsamości. Jednak w razie udzielenia gwarancji na rzecz oznaczoną co do tożsamości, w dokumencie gwarancyjnym powinna być wyłączona możliwość wymiany rzeczy wadliwej na wolną od wad, gdyż rzeczy oznaczone co do tożsamości z samej definicji są niewymienialne na inne, niezastępowalne innymi.
Wyrok SN z dnia 16 listopada 2012 r., III CSK 24/12
Standard: 72126 (pełna treść orzeczenia)