Fałszywe zeznania przed sądem złożone po zakończeniu postępowania, którego dotyczy skarga o wznowienie

Ujawnienie złożenia nieprawdziwych zeznań w postępowaniu, którego dotyczy skarga o wznowienie postępowania, może stanowić podstawę wznowienia określoną w art. 403 § 2 k.p.c.

Złożenie fałszywych zeznań powinno być co do zasady kwalifikowane jako popełnienie przestępstwa. Jest przy tym zrozumiałe, że złożenie fałszywych zeznań jest związane z określonym zdarzeniem faktycznym, uzasadniającym taką kwalifikację zachowania osób składających zeznania przed sądem. Jeżeli miało ono miejsce po zakończeniu postępowania, którego dotyczy skarga o wznowienie, może ono wypełniać równocześnie pojęcie nowej okoliczności faktycznej uzasadniającej wznowienie postępowania.

Postanowienie SN z dnia 4 września 2009 r., III CZ 34/09

Standard: 72095 (pełna treść orzeczenia)

Złożenie fałszywych zeznań, ewentualnie, można by uznać za spełniające kryteria z art. 403 § 2 k.p.c. i pozwalające na wznowienie postępowania. Jednakże niezbędne jest udowodnienie tej fałszywości. Za fałszywością zeznań nie przemawia przedstawienie protokołu rozprawy, z innej sprawy gdzie świadek nawet wyraźnie przyznaje się do złożenia fałszywych zeznań w innym postępowaniu. Nie można bowiem wykluczyć, że to właśnie w późniejszym postępowaniu składa fałszywe zeznania denuncjując swoje zeznania wcześniejsze.

Naturalną konsekwencją (i sankcją) związaną ze składaniem przed sądem fałszywych zeznań jest skazanie wyrokiem karnym za taki czyn. Dopiero postępowanie karne w przedmiocie składania fałszywych zeznań ma instrumenty, które pozwalają jednoznacznie ustalić tę skomplikowaną kwestię. W konsekwencji, fakt składania fałszywych zeznań można udowodnić wyłącznie przedstawiając prawomocny karny wyrok skazujący za składanie fałszywych zeznań w konkretnym postępowaniu, o którego wznowienie się występuje.

Dysponowanie takim wyrokiem nie przesądza automatycznie o obowiązku wznowienia postępowania. Decyzja co do wznowienia, oparta na całokształcie stanu faktycznego konkretnej sprawy, pozostaje zawsze w gestii sądu cywilnego oceniającego zaistnienie przesłanek wznowienia. Jednakże brak prawomocnego wyroku skazującego za składanie fałszywych zeznań już pozwala przyjąć, że faktu tego nie udowodniono, a zatem w ogóle nie można mówić o wykryciu okoliczności faktycznych mogących, w myśl art. 403 § 2 k.p.c., uzasadnić wznowienie postępowania.

Na etapie wstępnego badania skargi o wznowienie postępowania na posiedzeniu niejawnym istotne jest stwierdzenie, czy twierdzenia i okoliczności, które zostały przytoczone w skardze o wznowienie postępowania uzasadniają ocenę, że w sprawie o rozgraniczenie zostały złożone nieprawdziwe zeznania, których treść miała wpływ na wydane w tej sprawie rozstrzygnięcie. W rzeczywistości pozwalają one przyjąć jedynie, że zeznania złożone w obu postępowaniach były różne. Nie wskazuje to dostatecznie na fakt, że to zeznania w sprawie o rozgraniczenie były nieprawdziwe.

Postanowienie SN z dnia 16 lipca 2008 r., II CZ 49/08

Standard: 72096 (pełna treść orzeczenia)