Zastrzeżenie prawa do odstąpienia od umowy wzajemnej w razie spełnienia się określonego w umowie warunku (art. 89 i art. 492 k.c.)

Można zastrzec także, iż prawo do odstąpienia przysługiwać będzie stronie lub stronom, jeżeli spełni się określone w umowie zdarzenie przyszłe niepewne tj. warunek (por wyroki SN z dnia 26 stycznia 2005 r., V CK 401/04 i z dnia 19 czerwca 2009 r., V CK 454/08). O jednej klauzuli tego rodzaju (lex commissoria) wspomina właśnie art. 492 k.c.

Zawartego w art. 492 k.c. pojęcia „termin ściśle określony” nie można rozszerzać na warunek.

Termin i warunek mają różne znaczenia i gdyby ustawodawca w tym przepisie zamierzał odnieść omawiany zwrot do warunku określiłby to wprost.

Sąd drugiej instancji nietrafnie więc wyłożył, że omawiane wyrażenie trzeba stosować także do warunku, od którego liczyć należy bieg określonego w dniach terminu do odstąpienia od umowy. W wypadku więc lex commissoria istota rzeczy nie polega na pewności nastąpienia zdarzenia, od którego zaczyna ten termin biec, ale na zagwarantowaniu pewności i jednoznaczności samego liczenia i zakończenia terminu do odstąpienia od umowy. 

Wyrok SN z dnia 24 czerwca 2010 r., IV CSK 67/10

Standard: 72025 (pełna treść orzeczenia)

Strony mogą także zastrzec, iż prawo do odstąpienia będzie przysługiwać, jeśli spełni się określone w umowie zdarzenia przyszłe i niepewne (warunek).

Zgodnie z art., 492 k.c., jeżeli uprawnienie do odstąpienia od umowy wzajemnej zostało zastrzeżone na wypadek niewykonania zobowiązania w terminie ściśle określonym, strona uprawniona może w razie zwłoki drugiej strony odstąpić od umowy, bez wyznaczania dodatkowego terminu. Treść tego przepisu może uzasadniać stanowisko, iż znajduje on zastosowanie wówczas, kiedy w umowie w sposób ważny i skuteczny zastrzeżono uprawnienie do odstąpienia.

Wyrok SN z dnia 26 stycznia 2005 r., V CK 401/04

Standard: 18374 (pełna treść orzeczenia)