Rodzaje rozstrzygnięć w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych

Zakończenie w sposób merytoryczny, postępowania cywilnego prowadzonego w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, gdy nie zachodzą podstawy do uwzględnienia odwołania, odbywa się przez:

(1) oddalenie odwołania (art. 477[14] § 1 k.p.c.). Natomiast w razie uznania odwołania za uzasadnione (uwzględnienia odwołania) sąd: (2) zmienia zaskarżoną decyzję organu rentowego lub zaskarżone orzeczenie wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności - w części lub całości - i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy (art. 477[14] § 2 k.p.c.); (3) nakazuje organowi rentowemu (wojewódzkiemu zespołowi do spraw orzekania o niepełnosprawności), wydanie w określonym terminie decyzji (orzeczenia) wyczekiwanych przez odwołującego się, względnie orzeka co do istoty sprawy (art. 477[14] § 3 k.p.c.) albo (4) uchyla decyzję i przekazuje sprawę organowi rentowemu do ponownego rozpoznania (art. 477[14] § 2[1] k.p.c.).

Wszystkie cztery sposoby zakończenia postępowania sądowego, mają charakter merytoryczny (obejmują meritum sprawy), a więc zapadają w formie wyroku (art. 316 k.p.c.), od którego przysługuje apelacja do sądu wyższej instancji - art. 367 § 1 k.p.c.

W wewnętrznej strukturze art. 477[14] k.p.c. jednoznacznie oddzielone są przepisy regulujące merytoryczne sposoby zakończenia postępowania sądowego (art. 477[14] § 1, 2, 2[1] i 3 k.p.c.) od pozostałych jednostek redakcyjnych art. 477[14] k.p.c., to jest § 4-6 dotyczących rozstrzygnięć o charakterze procesowym.

Konieczną przesłanką uchylenia decyzji przez sąd pierwszej instancji jest również jej wydanie z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem, czyli naruszeniem przepisów prawa procesowego (również materialnego) o szczególnie dużym ciężarze gatunkowych, naruszeniem oczywistym, wyraźnym i bezspornym, niepozostawiającym wątpliwości 

Uchwała SN z dnia 21 czerwca 2023 r., III UZP 5/23

Standard: 71897 (pełna treść orzeczenia)