Zasądzenie od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa zryczałtowanych wydatków postępowania prywatnoskargowego (art. 628 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 629 k.p.k.)

Wprawdzie przepis art. 626 pkt 2 k.p.k. daje podstawę prawną do zwrotu Skarbowi Państwa ryczałtowo określonych wydatków, ale czyni to wprost tylko w dwóch sytuacjach, tj. zwolnienia oskarżyciela prywatnego od ich uiszczenia (a więc zastosowanie art. 623 k.p.k.) lub też rozpoznania sprawy bez ich uiszczenia, co najczęściej ma miejsce w przypadku uchybienia w urzędowaniu i niewezwaniu oskarżyciela prywatnego do uiszczenia kwoty ryczałtu. Natomiast w innych sytuacjach, tj. kiedy nie ma podstaw do zwolnienia oskarżyciela prywatnego od uiszczenia zryczałtowanych wydatków oraz gdy procedowanie w kwestii uiszczenie kwoty ryczałtu będzie prawidłowe, można twierdzić, z uwagi na stylistykę przepisu art. 628 pkt 2 k.p.k., iż nie ma podstawy prawnej do zasądzenia na rzecz Skarbu Państwa kwoty zryczałtowanych wydatków czy też ewentualnie, wydatków ustalonych na podstawie art. 618 k.p.k. Wydaje się, że takie różnicowanie sytuacji oskarżonych w zakresie ponoszonych przez nich wydatków postępowania prywatnoskargowego w przypadku takiego samego rozstrzygnięcia o procesie, tj. umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k., w zależności od sytuacji majątkowej oskarżyciela prywatnego lub prawidłowego działania prezesa sądu (przewodniczącego wydziału) nie może być akceptowane nie tylko z punktu widzenia równości praw oskarżonych w tej samej sytuacji procesowej, ale także z uwagi na charakter postępowania prywatnoskargowego, w którym Skarb Państwa, co do zasady, nie powinien być obciążany kosztami prywatnego sporu stron. Temu niezasadnemu zróżnicowaniu zapobiegłoby przyjęcie, że przez sformułowanie ujęte w art. 628 pkt 2 in fine k.p.k. „w razie rozpoznania sprawy bez ich uiszczenia” należy rozumieć także sytuację, kiedy z mocy wyraźnego przepisu ustawy (art. 622 k.p.k.) musi dojść do zwrotu uiszczonej zryczałtowanej równowartości wydatków o której mowa w art. 621 § 1 k.p.k., a więc, gdy w sprawie nie zostaną uiszczone wydatki.

Wyrok SN z dnia 14 marca 2013 r., IV KK 1/13

Standard: 71838 (pełna treść orzeczenia)