Zwrot uzasadnionych wydatków stron z tytułu ustanowienia w sprawie jednego obrońcy lub pełnomocnika; związanie sądu wnioskiem (art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k.)

Stosowanie do art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. do kosztów procesu należą uzasadnione wydatki stron, w tym z tytułu ustanowienia jednego obrońcy lub pełnomocnika. Z art. 632 pkt 2 k.p.k. wynika, że w razie uniewinnienia oskarżonego, w sprawach z oskarżenia publicznego koszty procesu ponosi Skarb Państwa. Oznacza to, że w realiach niniejszej sprawy Skarb Państwa winien wnioskodawcy zwrócić koszty ustanowienia jednego obrońcy. Wysokość kwoty zwracanej przez Skarb Państwa z tytułu poniesionych kosztów ustanowienia w sprawie jednego obrońcy – jest jednak limitowana. Wynika to przede wszystkim z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz. U. 2024.1564), w którym przyznano Ministrowi Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych, uprawnienie do określenia, w drodze rozporządzenia, wysokości opłat za czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości, stanowiących podstawę do zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego i kosztów adwokackich, wskazując przy tym, że ustalenie opłaty wyższej niż stawka minimalna, o której mowa w ust. 3 tego przepisu, lecz nie przekraczającej sześciokrotności tej stawki, może być uzasadnione rodzajem i zawiłością sprawy oraz niezbędnym nakładem pracy adwokata (por. postanowienie SN z dnia 29 października 2020 r., IV KK 268/19). Zatem, to już ustawodawca przewidział wprowadzenie regulacji kształtującej granice zwrotu przez Skarb Państwa kosztów obrony poniesionych przez oskarżonego. Co więcej, w rozporządzeniu wydanym na podstawie wspomnianego upoważnienia ustawowego znajdują się konkretne przesłanki mające stanowić pomoc przy określaniu wysokości zwracanych wydatków związanych z działaniami ustanowionego obrońcy (por § 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. 2023. 1964 ze zm.), 

Rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji narusza wskazane regulacje, ponieważ przekracza sześciokrotność opłaty minimalnej, którą należy wyliczyć w rozważanej sprawie.

Postanowienie SN z dnia 16 kwietnia 2025 r., I KZ 17/25

Standard: 88566 (pełna treść orzeczenia)

Oczywiste jest, że pełnomocnika działającego z wyboru łączy z klientem umowa określająca jego wynagrodzenie; w granicach określonych prawem w zakresie wysokości wynagrodzenia, sąd nie powinien ingerować w wysokość tego wynagrodzenia. Strona domagająca się zwrotu kosztów postępowania powinien wysokość poniesionych kosztów udokumentować, a jeśli tego nie jest w stanie uczynić, to wówczas wysokość kosztów ustala się na podstawie urzędowej stawki minimalnej. 

Postanowienie SN z dnia 16 września 2021 r., II KK 219/21

Standard: 71756 (pełna treść orzeczenia)