Istota wpisu konstytutywnego

Jeżeli skutek czynności dokonanej przed ogłoszeniem upadłości zależy od wpisu do księgi wieczystej, wpis taki nie może nastąpić po ogłoszeniu upadłości, gdyby miał prowadzić do uszczuplenia masy.

Postanowienie SN z dnia 29 września 2023 r., II CSKP 565/22

Standard: 79596 (pełna treść orzeczenia)

Istotą wpisu konstytutywnego jest, jak wskazuje się w piśmiennictwie, dopełnienie materialno-prawnej skuteczności określonych zdarzeń i czynności prawnych, stanowiących źródło nabycia, zmiany lub wygaśnięcia ujawnionych praw. Oznacza to, że materialno-prawne i procesowe skutki wpisu konstytutywnego następują po uprawomocnieniu się wpisu i dopiero wtedy opatrzone są mocą wsteczną od chwili złożenia wniosku o wpis. Zasada ta dotyczy zarówno ustanowienia prawa odrębnej własności lokalu, powstania hipoteki (art. 67 u.k.w.h.) jak i jej przeniesienia (uprzednio art. 245[1] k.c., obecnie art. 79 zd. 2 u.k.w.h). Jej uzupełnieniem jest reguła kolejności wniosków o wpis, o której decyduje chwila (godzina i minuta) wpływu wniosku do właściwego sądu wieczystoksięgowego (art. 626[6] § 1 k.p.c.), rozstrzyga ona również o kolejności rozpoznawania wniosków. Sąd rozpoznający wniosek o wpis w księdze wieczystej związany jest stanem rzeczy istniejącym w chwili złożenia wniosku i kolejnością jego wpływu (por. uchwała SN (7) - zasada prawna - z dnia 16 grudnia 2009 r., III CZP 80/09).

Postanowienie SN z dnia 10 maja 2021 r., II CSKP 110/21

Standard: 71580 (pełna treść orzeczenia)

Znaczenie konstytutywne orzeczenia wyraża się w tym, że jego przedmiotem nie jest deklaratywne potwierdzenie stanu prawnego, ale ustanowienie, zmiana, zniesienie stosunku prawnego. Orzeczenie takie wywołuje skutek prawotwórczy w postaci zmiany stosunku materialnoprawnego, wypełnia je zawsze treść kształtująca. Skoro wymieniony przepis uzależnia przeniesienie prawa od wpisu w księdze wieczystej, czyni wpis przesłanką powstania prawa, to nabycie prawa następuje dopiero z chwilą wpisu. Sytuację tę ujmuje się często w ten sposób, że przed dokonaniem wpisu osobie, na której rzecz wpis ma nastąpić, przysługują wszystkie uprawnienia wynikające z umowy o ustanowieniu prawa, z wyjątkiem samego prawa.

Postanowienie SN z dnia 15 kwietnia 2004 r., IV CK 272/03

Standard: 75147 (pełna treść orzeczenia)