Zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej na cel społeczny

Zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny, o którym mowa w art. 448 k.c., odnosi się do samego naruszenia i oceniany jest według jego rozmiaru, w żadnym zaś razie do istnienia ani rozmiaru szkody (choćby niemajątkowej, jak w przypadku krzywdy, bądź majątkowej w razie wyrządzenia szkody, o której mowa w art. 24 § 2 k.c.).

Konieczność ustalenia adekwatnego związku przyczynowego kształtuje zasady odpowiedzialności deliktowej i określa relację między zachowaniem będącym przyczyną szkody (sprawcy) a naruszeniem. Jakkolwiek art. 361 § 1 k.c. odnosi się zarówno do ustalenia przesłanki związku przyczynowego w zakresie odpowiedzialności za szkody majątkowe, jak i za doznaną krzywdę (skoro w ramach szkody mieszczą się uszczerbki majątkowe i niemajątkowe, zob. zamiast wielu M. Kaliński, Szkoda na mieniu i jej naprawienie, wyd, 2, Warszawa 2014, s. 367), to jednak nie można tracić z pola widzenia faktu, iż indemnizacja nie należy do istoty odpowiedzialności z tytułu naruszenia dobra osobistego. Naruszenie skutkuje bowiem przede wszystkim, a w licznych przypadkach wyłącznie, powstaniem roszczenia o charakterze niemajątkowym. Naruszenie to nie jest objęte kategorią czynów niedozwolonych w rozumieniu art. 415 i nast. k.c

Wyrok SN z dnia 17 maja 2019 r., IV CSK 79/18

Standard: 73863 (pełna treść orzeczenia)

W uchwale z 9 września 2008 r., III CZP 31/08, Sąd Najwyższy stwierdził, że po wyeliminowaniu z art. 448 k.c. wzmianki o winie, przesłanki obu roszczeń (o zasądzenie na rzecz poszkodowanego odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez niego cel społeczny) są tożsame, brak zatem przekonujących argumentów, które mogłyby przemawiać za represyjnym charakterem roszczenia o zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na cel społeczny.

Okoliczność, że oba roszczenia przewidziane w art. 448 k.c. służą kompensacji szkody niemajątkowej wyrządzonej naruszeniem dobra osobistego nie oznacza, że są to roszczenia identyczne, każde z nich bowiem prowadzi do naprawienia szkody w odmienny sposób. Przedmiotem obu roszczeń jest wprawdzie świadczenie pieniężne, jednak jego spełnienie do rąk poszkodowanego jest inną formą naprawienia szkody niemajątkowej niż satysfakcja płynąca z faktu zasądzenia od sprawcy odpowiedniej kwoty pieniężnej na wybrany cel społeczny. Każde z roszczeń służy zatem w inny sposób naprawieniu (kompensacie) wyrządzonej szkody niemajątkowej.

Wyrok SN z dnia 8 sierpnia 2017 r., I PK 206/16

Standard: 80784 (pełna treść orzeczenia)