Posiadanie samoistne przez wiernych nieruchomości stanowiącej miejsce kultu religijnego

Nieruchomości stanowiące miejsce kultu religijnego nie mogą być przedmiotem samoistnego posiadania przez wiernych; ich akty władania są dokonywane w imieniu i na rzecz wspólnoty religijnej tworzącej kościół – kościelnej jednostki organizacyjnej, właściwej dla miejsca kultu.

Nieruchomości stanowiące miejsca kultu religijnego mają szczególny charakter, który wyklucza możliwość samoistnego ich posiadania dla siebie przez wiernych. Władanie przez wiernych nieruchomością zatem dokonuje się w imieniu i na rzecz ujętej w ramy organizacyjno-prawne wspólnoty religijnej tworzącej kościół, a tym samym w imieniu i na rzecz posiadającej osobowość prawną kościelnej jednostki organizacyjnej, właściwej terytorialnie dla miejsca kultu. Jeżeli więc wierni, jako członkowie kościelnej jednostki organizacyjnej, wykonują akty władania rzeczą, to dokonują tego nie na swoją rzecz, ale na rzecz kościelnej jednostki organizacyjnej i nie jest do tego potrzebne upoważnienie udzielone przez tę jednostkę.

Można rozważać jedynie, czy takie władanie może wywołać dla kościelnej jednostki organizacyjnej skutek określony w art. 172 k.c. w sytuacji, w której jednostka taka normalnie funkcjonuje, a mimo to sama żadnych aktów posiadania uzewnętrzniających animus rem sibi habendi nie wykonuje. W takiej sytuacji nawet samoistne posiadanie nieruchomości przez wiernych może okazać się niewystarczające. W rozpoznawanej sprawie jednak sytuacja jest inna, nie można bowiem mówić o normalnym funkcjonowaniu Kościoła Greckokatolickiego na obszarach objętych tzw. akcją „Wisła”, stąd też działania wiernych zmierzające do zachowania substancji majątkowej Kościoła trzeba oceniać jako wywołujące skutki prawne dla tego Kościoła, reprezentowanego przez właściwą jednostkę organizacyjną, posiadającą osobowość prawną.

Postanowienie SN z dnia 14 października 2010 r., III CSK 305/09

Standard: 70916 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy