Zastosowanie art. 102 k.p.c. w postępowaniu nieprocesowym

Sytuacja w postępowaniu nieprocesowym jest inna niż w procesie, w którym przegranie sprawy z reguły wywołuje skutek w postaci obowiązku zwrotu kosztów. Wynika to wprost z zawartego w art. 520 § 2 i 3 k.p.c. wyrażenia „sąd może”. W postępowaniu nieprocesowym sąd ma więc możliwość oceny, czy rodzaj sprawy, jej okoliczności, wątpliwość występujących w niej zagadnień prawnych czyniły i w jakim zakresie nietrafność, lub nawet oczywistą niesłuszność stanowiska któregoś z uczestników w tym sensie „przegrywającego sprawę” i w zależności od tej oceny odmówić zasądzenia, albo zasądzić zwrot kosztów. Rozwiązanie to jest elastyczne i uwzględnia różnorodność spraw rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym. W procesie tymczasem muszą istnieć dopiero „wypadki szczególnie uzasadnione” (art. 102 k.p.c.), a więc występujące sporadycznie, aby stronę przegrywającą sąd mógł zwolnić całkowicie lub częściowo od obciążenia jej zwrotem kosztów. 

Postanowienie SN z dnia 5 grudnia 2012 r., I CZ 148/12

Standard: 69492 (pełna treść orzeczenia)

Artykuł 102 k.p.c. ma odpowiednie zastosowanie w postępowaniu nieprocesowym.

Postanowienie SN z dnia 15 grudnia 2010 r., II CZ 151/10

Standard: 70855 (pełna treść orzeczenia)