Wody jako części składowej gruntu

Według art. 48 k.c., wyrażającego zasadę superficies solo cedit, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania. Zgodnie zaś z art. 143 k.c., w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu, własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią, jednakże nie uchybia to przepisom regulującym prawa do wód. Przepisy prawa wodnego nie tylko nie traktują wody jako części składowej gruntu, ale wprowadzają odwrotną regulację.

Według art. 14 ust. 1 pr. wod., grunty pokryte wodami powierzchniowymi stanowią własność właściciela tych wód. O własności gruntu przesądza więc własność wody. Gruntami pokrytymi śródlądowymi wodami powierzchniowymi są grunty tworzące dna i brzegi cieków naturalnych, a więc m.in. rzek, w granicach linii brzegu (art. 14 ust. 1a pr. wod.). Grunty te są zasobem nieruchomości Skarbu Państwa, do którego nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (jedn. tekst: Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.).

Linię brzegu rzeki stanowi krawędź brzegu lub linia stałego porostu traw albo linia, którą ustala się według średniego stanu wody z okresu co najmniej ostatnich 10 lat (art. 15 ust. 1 pr. wod.).

Według art. 16 ust. 1 pr. wod., właściciel wody nie nabywa praw do gruntów zalanych przez wodę podczas powodzi. Jedynie bowiem trwałe zajęcie przez śródlądową wodę powierzchniową płynącą, w sposób naturalny, gruntu niestanowiącego własności właściciela wody, powoduje, że grunt ten staje się własnością właściciela wody (art. 17 ust. 1 pr. wod.).

Postanowienie SN z dnia 17 lutego 2011 r., III CSK 147/10

Standard: 70819 (pełna treść orzeczenia)