Konsekwencje stawienia się do pracy pracownika nietrzeźwego lub odurzonego

Kontrola trzeźwości pracownika związana jest z podejrzeniem naruszenia przez niego obowiązków pracowniczych. Pracownik, który zjawia się w pracy pod wpływem alkoholu lub spożywa alkohol w czasie pracy, nie przestrzega w szczególności obowiązku trzeźwości, który - choć nie został wyrażony expressis verbis w treści Kodeksu pracy - należy zaliczyć do podstawowych powinności pracownika.

Art. 108 § 2 k.p. przewiduje rozszerzenie okoliczności uzasadniających stosowanie kary porządkowej o przypadki stawienia się do pracy także w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu albo zażywania środka działającego podobnie do alkoholu w czasie pracy. Regulacja ta została poprzedzona rozwiązaniami szczegółowymi zawartymi w projektowanych art. 221c - 221h, które normują istotny obszar kontroli pracowników i jej prawnopracowniczych skutków – analogicznie w przypadku skontrolowania na obecność alkoholu i środków działających podobnie jak alkohol. Przewidziane jest również wydanie rozporządzenia, którego projekt określa m.in. warunki i metody przeprowadzania badań na obecność alkoholu w organizmie pracownika oraz badań na obecność w organizmie pracownika środków działających podobnie do alkoholu przez pracodawcę oraz przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego lub zlecanych przez ten organ.

Powyższe przepisy zrównują ze stanem po użyciu alkoholu stan po użyciu środka odurzającego lub innej podobnie działającej substancji, a ze stanem nietrzeźwości – stan pod wpływem środka odurzającego. Co więcej, także konieczność realizacji obowiązku ochrony zdrowia i życia pracowników, która spoczywa na pracodawcy na mocy art. 207 § 2 k.p., uzasadnia jego odpowiednie reagowanie na przypadki nietrzeźwości pracowników, a także na znajdowanie się pracowników w stanie po użyciu narkotyków.

Ustalenie, czy pracownik jest zdolny do świadczenia pracy, czy też znajduje się w stanie wykluczającym jej świadczenie z powodu spożycia alkoholu czy użycia substancji psychoaktywnych leży przede wszystkim w interesie pracodawcy. To na pracodawcy spoczywa obowiązek (ciężar) udowodnienia, że pracownik ciężko naruszył podstawowe obowiązki pracownicze (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.), dopuścił się naruszenia przepisów porządkowych (art. 108 k.p.), wyrządził szkodę z winy umyślnej (art. 122 k.p.), przyczynił się do spowodowania wypadku przy pracy w związku ze spożyciem alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych, (art. 21 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych). W interesie pracodawcy leży zatem wezwanie uprawnionego organu powołanego do ochrony porządku publicznego w celu przeprowadzenia badania na miejscu, w zakładzie pracy. 

Wyrok SN z dnia 8 grudnia 2022 r., III PSKP 36/22

Standard: 70707 (pełna treść orzeczenia)

Wyłączną winę za powstanie szkody ponosi sam poszkodowany, który z pominięciem zasad ostrożnego zachowania wszedł w strefę roboczą, będąc pod znacznym wpływem alkoholu i narażając się tym samym na niebezpieczeństwo upadku z wysokości i dalszych tego konsekwencji. Oznacza to, że wystąpiła przesłanka egzoneracyjna, o której mowa w art. 435 § 1 k.c., skutkiem czego jest zwolnienie pozwanej z odpowiedzialności za szkodę wynikłą z wypadku objętego pozwem

Wyrok SO w Szczecinie z dnia 12 listopada 2014 r., VI P 9/12

Standard: 88803 (pełna treść orzeczenia)