Niedopuszczalność skargi o wznowienie postępowania od postanowienia SN w przedmiocie unieważnienia prawomocnego orzeczenia (art. 96 u.SN)

Od postanowienia Sądu Najwyższego w przedmiocie unieważnienia prawomocnego orzeczenia (art. 64 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym, Dz.U. Nr 240, poz. 1052 ze zm.) nie przysługuje skarga o wznowienie postępowania. 

Orzeczenie Sądu Najwyższego w przedmiocie unieważnienia prawomocnego orzeczenia – uwzględniające lub oddalające wniosek Prokuratora Generalnego – nie jest orzeczeniem co do istoty sprawy; nie rozstrzyga sporu zawisłego między stronami sporu ani nie wskazuje, do której strony należy racja, lecz bez względu na treść prawomocnego orzeczenia, z przyczyn czysto formalnych (dopuszczalność drogi sądowej lub bezwzględna przeszkoda procesowa w postaci immunitetu), eliminuje je z obrotu prawnego. 

Choć w warstwie werbalnej dotyczy „unieważnienia” orzeczenia, w istocie jest rozstrzygnięciem kasatoryjnym, wywołującym skutki od chwili jego wydania. Jest przy tym oczywiste, że przesłanka uzasadniająca unieważnienie orzeczenia, istniejąca w chwili wydawania orzeczenia będącego przedmiotem wniosku, uzasadniałaby, w razie wniesienia w swoim czasie właściwego środka zaskarżenia – zwyczajnego (apelacji) lub nadzwyczajnego (skargi kasacyjnej) – skasowanie zaskarżonego orzeczenia i odrzucenie pozwu (wniosku), względnie umorzenie postępowania.

Z tych względów należy uznać, że skarga o wznowienie postępowania wniesiona w niniejszej sprawie, mająca za przedmiot orzeczenie o charakterze formalnym, jest niedopuszczalna. Niedopuszczalność tej skargi wynika także z faktu, że zaskarżone orzeczenie zostało wydane w wyniku rozpoznania wniosku mającego charakter nadzwyczajnego środka zaskarżenia przysługującego wyłącznie Prokuratorowi Generalnemu; jest on jedynym dysponentem postępowania o unieważnienie orzeczenia, tylko jemu także mogłoby więc przysługiwać prawo wniesienia skargi o wznowienie postępowania, która w niniejszej sprawie – niezależnie od tego, czy jest dopuszczalna – musiałaby być uznana za zmodyfikowaną formę złożonego już wcześniej wniosku o unieważnienie prawomocnego orzeczenia, przysługującego wyłącznie Prokuratorowi Generalnemu.

Postanowienie SN z dnia 20 maja 2011 r., III CO 5/11

Standard: 70684 (pełna treść orzeczenia)