Skutki wyroku stwierdzającego bezskuteczność podziału majątku wspólnego w zakresie nieruchomości

Wyrok wydany na podstawie art. 527 k.c., stwierdzający bezskuteczność podziału majątku wspólnego w zakresie nieruchomości, upoważnia wierzyciela jednego z małżonków do zaspokojenia się jedynie z udziału, jaki przed podziałem miał ten małżonek we współwłasności nieruchomości (art. 532 k.c.), nie uzasadnia zatem dokonania w księdze wieczystej, w której małżonek dłużnika figuruje jako właściciel, wpisów dotyczących całej nieruchomości.

Uznanie za bezskuteczną wobec wnioskodawczyni czynności prawnej dłużnika i jego żony podziału majątku wspólnego w zakresie przedmiotowej nieruchomości nie spowodowało powrotu nieruchomości do ich majątku wspólnego i wobec tego nie wymagało uzyskania przez wierzyciela klauzuli wykonalności także przeciwko małżonce dłużnika, która jedynie, jako osoba trzecia, musi znosić egzekucję z prawa stanowiącego poprzednio własność dłużnika, a obecnie będącego jej własnością.

wyrok taki upoważnia wierzyciela do zaspokojenia się jedynie z przedmiotu lub prawa, które stanowiły uprzednio własność dłużnika i w wyniku czynności uznanej później za bezskuteczną wobec wierzyciela, weszły do majątku osoby trzeciej, nie zaś z całego majątku tej osoby. Jeżeli w wyniku uwzględnienia skargi pauliańskiej uznany został za bezskuteczny podział majątku wspólnego w zakresie nieruchomości dokonany przez małżonków po wcześniejszym skutecznym zniesieniu wspólności ustawowej małżeńskiej, to w świetle art. 532 k.c. oznacza to, że wierzyciel może zaspokoić się jedynie z udziału w tej nieruchomości, jaki przed podziałem należał do dłużnika, a nie z całej nieruchomości. Niezakwestionowane i skuteczne zniesienie przez małżonków wspólności ustawowej doprowadziło bowiem do tego, że nieruchomość stała się ich współwłasnością w częściach ułamkowych. W wyniku podziału majątku wspólnego dłużnik przeniósł na małżonkę własność jedynie swego udziału w nieruchomości, a zatem prawem, które w wyniku tej czynności wyszło z jego majątku i weszło do majątku jego małżonki, był jedynie jego udział we współwłasności nieruchomości, a nie cała nieruchomość, w której pozostały udział należał do małżonki dłużnika. Wyrok stwierdzający bezskuteczność podziału majątku wspólnego w zakresie nieruchomości upoważnia zatem wierzyciela jednego z małżonków do zaspokojenia się jedynie z udziału, jaki przed podziałem miał ten małżonek we współwłasności nieruchomości. Nie upoważnia do prowadzenia egzekucji czy obciążania całej nieruchomości, a tym samym nie uzasadnia dokonania w księdze wieczystej, w której małżonek dłużnika figuruje jako właściciel, wpisów dotyczących całej nieruchomości.

Postanowienie SN z dnia 7 kwietnia 2011 r., IV CSK 375/10

Standard: 70664 (pełna treść orzeczenia)