Upowszechnienie informacji o nierzetelności dłużnika

W odniesieniu do przedsiębiorców będących osobami prawnymi, do których stosuje się przepisy o ochronie dóbr osobistych (art. 43 k.c.), niewątpliwie dobre imię narusza upowszechnienie informacji, że są one nierzetelnymi dłużnikami. Abstrahując od zamieszczonych na stronie internetowej Krajowego Rejestru Długów - Biura Informacji Gospodarczej S.A. we Wrocławiu informacji sformułowań jednoznacznie pejoratywnie określających osoby, o których informacja tam może zostać zamieszczona,

Niewątpliwie umieszczenie na stronie internetowej Krajowego Rejestru Długów, dostępnych dla osób trzecich, informacji o niewywiązywaniu się ze zobowiązań, narusza dobre imię przedsiębiorcy, którego dotyczy. Do naruszenia takiego dochodzi nawet wtedy, gdy zamieszczona w rejestrze dłużników informacja gospodarcza zawiera wzmiankę o kwestionowaniu przez dłużnika istnienia zobowiązania (art. 2 ust. 1 pkt 3 lit. f ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych), gdyż z uwagi na cel prowadzenia tych rejestrów zamieszczenie w nich przez wierzyciela informacji o zadłużeniu innej osoby wskazuje na pewność wierzyciela, że zobowiązanie istnieje, a przez to podważa zaufanie do dłużnika.

Art. 24 § 1 wyraźnie rozdziela kwestię naruszenia dobra osobistego od bezprawności tego naruszenia. W konsekwencji w świetle tego przepisu naruszenie dobra osobistego może nastąpić także poprzez działanie zgodne z prawem, jednakże w takim wypadku prawo nie przyznaje ochrony osobie, której dobro zostało naruszone.

Uprawnienie wierzyciela do zamieszczania informacji o długach kwestionowanych przez dłużnika ma skierować skutki ustawy przeciwko osobom, które kwestionują swe długi bezpodstawnie, czy też dla odsunięcia konieczności ich zapłaty. W interesie publicznym niewątpliwie leży ostrzeżenie osób trzecich przed takimi dłużnikami jeszcze przed zakończeniem ewentualnego procesu, który może znacznie rozciągać się w czasie. W takim jednak wypadku to wierzyciel przyjmuje na siebie ryzyko związane z ewentualnością nieistnienia zobowiązania. Pogląd przeciwny dawałby do ręki nierzetelnym rzekomym wierzycielom potężne narzędzie szantażu i wymuszania płatności nieistniejących zobowiązań.

Jak wyżej wskazano, zamieszczenie w rejestrze prowadzonym przez biuro informacji gospodarczej informacji o wymagalnym zobowiązaniu dłużnika jest tylko wtedy działaniem zgodnym z prawem, gdy zobowiązanie to rzeczywiście istnieje i jest wymagalne. Skoro w procesie o ochronę dóbr osobistych na podmiocie naruszającym te dobra spoczywa ciężar dowodu działania zgodnego z prawem, to wierzyciel, na którego wniosek zamieszczono informację gospodarczą dotyczącą osoby, której dobre imię informacja ta narusza, winien udowodnić, że zobowiązanie objęte tą informację istnieje i jest wymagalne. Okoliczność, że ustawa z dnia 14 lutego 2003 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych przyznaje dłużnikom inne środki ochrony i że wówczas inaczej może rozkładać się ciężar dowodu, nie wyłącza ochrony wynikającej z art. 24 k.c., i nie modyfikuje wynikającego z tego przepisu rozkładu ciężaru dowodu.

Wyrok SA w Krakowie, z dnia 21 maja 2010 r., I ACa 430/10

Standard: 4837