Ustanowienie służebności przesyłu jako czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu rzeczą wspólną

Ustanowienie służebności przesyłu (art. 305[1] k.c.) na nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu i wymaga złożenia oświadczenia przez wszystkich współwłaścicieli (art. 199 k.c.).

Brak zgody wszystkich współwłaścicieli może stanowić podstawę do wystąpienia na mocy art. 199 zd. 2 k.c. przez współwłaścicieli, których udziały wynoszą co najmniej połowę, o rozstrzygnięcie przez sąd z uwzględnieniem celu zamierzonej czynności oraz interesów wszystkich współwłaścicieli.

Służebność przesyłu, na co słusznie zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 17 lutego 2011 r., IV CSK 303/10, jako prawo na rzeczy cudzej (iura in re aliena), daje bowiem uprawnionemu z tytułu tej służebności, aczkolwiek w ograniczonym zakresie, władztwo nad cudzą nieruchomością. Ogranicza ono zatem w sposób trwały wykonywanie w pełnym zakresie prawa własności nieruchomości obciążonej, statuując obowiązek znoszenia przez każdoczesnego właściciela tej nieruchomości wykonywania przez podmiot uprawniony z tytułu służebności przesyłu (przedsiębiorcę przesyłowego) tego prawa, w zakresie jaki wynika z oświadczenia o jego ustanowieniu. Takie konsekwencje prawne dotykające wszystkich współwłaścicieli nieruchomości, a wynikające z obciążenia jej służebnością przesyłu, przemawiają za przyjęciem stanowiska, że umowne ustanowienie służebności przesyłu stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu rzeczą wspólną i do jej skutecznego ustanowienia konieczne jest złożenie oświadczenia woli przez wszystkich współwłaścicieli nieruchomości. 

 Postanowienie SN z dnia 6 lipca 2011 r., I CSK 714/10

Standard: 70386 (pełna treść orzeczenia)

Służebność przesyłu jest ograniczonym prawem rzeczowym (art. 244 § 1 k.c.).Treścią tej służebności jest korzystanie przez przedsiębiorcę w oznaczonym zakresie z cudzej nieruchomości (nieruchomości obciążonej), w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania urządzeń przesyłowych (art. 305[1] k.c. in fine).

Wykonanie (zainstalowanie) urządzeń przesyłowych wiąże się - w sensie skutków – z ich trwałym fizycznie oraz ustawicznym połączeniem z obciążoną nieruchomością gruntową. Właściciel gruntu musi więc znosić istnienie cudzych urządzeń. W praktyce to oznacza możliwość wejścia przez przedsiębiorcę na cudzy grunt obciążony służebnością w celu posadowienia tam urządzeń przesyłowych, usunięcia ich awarii, przeprowadzenia konserwacji czy też modernizacji. Obciążenie tej treści ograniczonym prawem rzeczowym nieruchomości stanowiącej współwłasność stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu i wymaga zgody, stosownie do art. 199 k.c., wszystkich współwłaścicieli.

Postanowienie SN z dnia 17 lutego 2011 r., IV CSK 303/10

Standard: 70387 (pełna treść orzeczenia)