Pouczenie przewodniczącego o celowość ustanowienia pełnomocnika procesowego (art. 212 § 2 k.p.c.)
Ochrona słusznych interesów stron, pouczenia i informacje sądowe (art. 5, art. 212 § 2, art. 210 § 2[1-2]k.p.c.) Informacyjne wysłuchanie stron w trybie art. 212 k.p.c.; pouczenia przewodniczącego
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Brak pouczenia o możliwości złożenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu może stanowić uchybienie procesowe mające wpływ na wynik sprawy, aczkolwiek wpływ ten należy wykazać.
Zależność taka występuje w razie nieporadności strony, która bez działu profesjonalnego pełnomocnika nie jest w stanie należycie bronić swoich interesów w toczącym się postępowaniu sądowym.
W dotychczasowym orzecznictwie sądowym o nieporadności strony świadczyły i za wyjątkowością sytuacji przemawiały między innymi:
- niepełnosprawność strony, niesłyszącej i niemówiącej od dzieciństwa z bardzo dużą wadą wzroku, która poza złożeniem pism procesowych przygotowanych przez pracowników stowarzyszenia wspomagającego osoby głuchonieme nie zgłosiła żadnego wniosku dowodowego oraz nie zażądała wezwania biegłych na rozprawę celem uzupełnienia wydanych opinii lub wyjaśnienia wątpliwości (wyrok SN z dnia 2 lutego 2011 r., I UK 293/10),
- głęboka choroba psychiczna (wyrok SN z dnia 7 lipca 2005 r., II UK 271/04),
- ukończenie przez stronę jedynie szkoły podstawowej specjalnej oraz rozpoznanie u niej przez biegłych upośledzenia umysłowego, prymitywnego rozumienia sytuacji społecznych, słabego poziomu wiadomości ogólnych oraz zaburzenia psychicznego przy jednoczesnym braku jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej oraz niestosowaniu się do treści kierowanych do niej wezwań (wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2014 r., I UK 363/13).
W wyroku z dnia 11 października 2002 r., V CSK 174/07 Sąd Najwyższy zastrzegł, że jeżeli powód, mimo swej niepełnosprawności, wykazał w dotychczasowym postępowaniu aktywność, a także znajomość prawa w stopniu wskazującym na umiejętne popieranie powództwa, to chybiony jest zarzut naruszenia przepisów art. 5 k.p.c. i 212 k.p.c.
Wyrok SN z dnia 16 grudnia 2021 r., II USKP 119/21
Standard: 70272 (pełna treść orzeczenia)
Jeśli z okoliczności sprawy wynika, że strona wnosząca odwołanie od decyzji organu rentowego przejawia w określonym stopniu nieporadność, to sąd orzekający (również w postępowaniu odwoławczym) - w zależności od sytuacji -powinien udzielić stronie odwołującej się stosownego pouczenia co do czynności procesowych, przy czym pouczenie musi być adekwatne do jej zdolności percepcyjnych, a w wypadku stwierdzenia, że nieporadność strony jest tak duża, iż nie pozwala na samodzielne wykorzystanie udzielanych jej wskazówek, powinien zwrócić stronie uwagę na potrzebę skorzystania z fachowej pomocy prawnej i wyjaśnić zasady uzyskania takiej pomocy z urzędu (por. wyrok z dnia 18 sierpnia 2009 r., I UK 74/09 oraz postanowienie z dnia 2 lipca 2009 r., V CSK 481/08).
Gdy okaże się, że udział profesjonalnego pełnomocnika w sprawie - z uwagi na nieporadność strony - nie będzie konieczny, to nie można wykluczyć obowiązku przeprowadzenia przez sąd z urzędu dowodu niewnioskowanego przez stronę, zwłaszcza gdy taka potrzeba będzie wypływać z opartego na zobiektywizowanej ocenie przekonania o konieczności jego przeprowadzenia (wyrok z dnia 26 stycznia 2012 r., I UK 218/11).
Wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2014 r., I UK 363/13
Standard: 70279 (pełna treść orzeczenia)