Praca zarobkowa członka rady nadzorczej w świetle art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej z tytułu choroby i macierzyństwa

Niezbędnym warunkiem poszukiwania kontratypu art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (aktualnie jednolity tekst: Dz.U. z 2022 r., poz. 1732 ze zm.; dalej również jako: ustawa zasiłkowa) jest wystąpienie koniunkcji aktywności zarobkowej, polegającej zarówno na jej sporadyczności, jak i sytuacji wymuszonej okolicznościami. 

Długotrwałe, zaplanowane z góry wykonywanie również takich czynności, które wymagają wiedzy specjalistycznej lub szczególnych uprawnień, uniemożliwia zastosowanie odstępstwa od zasady wyrażonej w art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2014 r., II UK 274/13 słusznie stwierdzono, że wykonywanie czynności członka rady nadzorczej spółki prawa handlowego na podstawie łączącego go z tą spółką stosunku organizacyjnego stanowi pracę zarobkową, jeśli członkowi temu zostanie przyznane z tego tytułu wynagrodzenie.

Członkowie rady nadzorczej, w spółce akcyjnej, zgodnie z art. 382 § 1-4 k.s.h. sprawują stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy ocena sprawozdań, o których mowa w art. 395 § 2 pkt 1, w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, a także składanie walnemu zgromadzeniu corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny. W celu wykonania swoich obowiązków rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątku spółki. 

W przedstawionym aspekcie nie można uznać, że czynności wykonywane przez członka rady nadzorczej mają charakter incydentalny lub ograniczony do sporadycznych posiedzeń rady nadzorczej. Charakter zadań członka rady nadzorczej determinuje wykonywanie długotrwałej oceny sprawozdań, dokumentów spółki oraz weryfikowanie ich zgodności ze stanem faktycznym. 

Wyrok SN z dnia 4 października 2022 r., II USKP 220/21

Standard: 70254 (pełna treść orzeczenia)

Wykonywanie czynności członka rady nadzorczej spółki prawa handlowego na podstawie łączącego go z tą spółką stosunku organizacyjnego stanowi pracę zarobkową, jeśli członkowi temu zostanie przyznane z tego tytułu wynagrodzenie (por. wyrok SN z dnia 20 stycznia 2005 r., I UK 154/04). 

Skoro w świetle brzmienia art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej istotne jest to, aby określone czynności były w rzeczywistości wykonywane i aby ich wykonanie przyniosło ubezpieczonemu rzeczywisty dochód (zarobek), to niewątpliwie chodzi o „zarobek” jako świadczenie wzajemne za wykonanie określonej pracy (por. wyrok z dnia 4 listopada 2009 r., I UK 140/09)

Sporadyczna, incydentalna lub wymuszona okolicznościami sprawy aktywność zawodowa (np. udział w posiedzeniach rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej) może usprawiedliwiać zachowanie prawa do zasiłku chorobowego (por. wyrok z dnia 25 kwietnia 2013 r., I UK 506/12)

Wyrok SN z dnia 6 lutego 2014 r., II UK 274/13

Standard: 70253 (pełna treść orzeczenia)