Legitymacja czynna do złożenia wniosku do sądu o podział quoad usum

Gdy wykonywanie posiadania wspólnej rzeczy wymaga współdziałania wszystkich zainteresowanych, z wnioskiem do sądu o podział quoad usum może wystąpić, tak jak z wnioskiem dotyczącym czynności zwykłego zarządu, każdy ze współwłaścicieli (art. 201 zdanie drugie k.c.).

W innych przypadkach wniosek do sądu o podział quoad usum powinien być złożony, tak jak wniosek dotyczący czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu, przez współwłaścicieli, których udziały wynoszą co najmniej połowę (art. 199 zdanie drugie k.c.).

Wymóg zgody wszystkich współwłaścicieli na zawarcie umowy o podział rzeczy wspólnej do korzystania czyni bezprzedmiotowe rozpatrywanie tej umowy jako czynności zarządu rzeczą wspólną. We wskazanym więc wyżej zakresie wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego - wytycznych w sprawie stosowania przepisów art. 78, 82–85 i 90 prawa rzeczowego - zapatrywanie, że rozstrzygnięcie przez współwłaścicieli o podziale rzeczy do korzystania jest czynnością zarządu, a jeśli dotyczy rzeczy, której posiadanie zakłada współdziałanie zainteresowanych -czynnością zwykłego zarządu, wymaga skorygowania. Powyższe zastrzeżenie co do kwalifikowania dokonywanego przez współwłaścicieli podziału rzeczy wspólnej do korzystania jako czynności zarządu nie powinno jednak prowadzić do odrzucenia akceptowanej dotychczas szeroko przez judykaturę możliwości orzekania przez sąd na podstawie art. 199 zdanie drugie i art. 201 zdanie drugie k.c. w postępowaniu nieprocesowym o podziale rzeczy wspólnej do korzystania. Skoro wymienione przepisy zapewniają współwłaścicielom ochronę sądową w odniesieniu do mniej dla nich doniosłych decyzji będących niewątpliwie czynnościami zarządu, to tym bardziej należy dopuścić orzekanie przez sąd na podstawie tych przepisów o mającym większą doniosłość dla ochrony współwłaścicieli podziale rzeczy wspólnej do korzystania. W istniejącym stanie prawnym możliwość orzekania przez sąd o podziale quoad usum na podstawie przepisów o zarządzie rzeczą wspólną stanowi optymalne rozwiązanie problemu ochrony sądowej współwłaściciela wyzutego z posiadania oraz w inny sposób naruszonego w swym prawie przez pozostałych współwłaścicieli w przypadkach, w których wykonywanie posiadania wspólnej rzeczy wymaga współdziałania wszystkich zainteresowanych.

Uchwała SN z dnia 29 listopada 2007 r., III CZP 94/07

Standard: 70229 (pełna treść orzeczenia)