Prawna ochrona głosu; deep fake

Głos, podobnie jak np. wizerunek, jest dobrem obejmującym określony element tożsamości fizycznej człowieka i  jednocześnie zindywidualizowanym z  uwagi na niemal niepowtarzalną barwę i skalę. 

Jako dobro osobiste głos podlega samodzielnej ochronie oraz może być poddany ingerencji, która może polegać na różnych działaniach nie poddających się jednak jednolitej kategoryzacji (typowym przykładem ingerencji tego rodzaju w głos jako samodzielne dobro osobiste jest jego przekształcenie za pomocą narzędzi cyfrowych w taki sposób, iż barwa dźwięku pozwala odbiorcy na identyfikację głosu innej osoby, zaś z wykorzystaniem tak utrwalonego dźwięku dochodzi do fałszywego przypisania tej osobie wypowiadania przez nią określonych treści – zjawisko tzw. deep fake).

Samo utrwalenie głosu nie jest w tych okolicznościach naruszeniem prywatności. Prywatność może naruszać zadysponowanie informacjami w sposób nieuprawniony i to wówczas, gdy informacje dotyczą sfery „stanu” objętego prywatnością.

W przypadku utrwalenia cudzego głosu za pomocą narzędzi technicznych może co prawda dojść do naruszenia zarówno tego dobra osobistego, tj. głosu (np. poprzez rozpowszechnianie nagrania czy przekształcenia w opisany powyżej sposób), a także innych dóbr, w tym prywatności (w sytuacji, gdy wypowiedź obejmuje zakres informacji mieszczących się w ramach sfery prywatności) wówczas, gdy nagranie zostaje przez sprawcę lub osobę trzecią w określony, bezprawny sposób wykorzystane. 

Zasadniczo o naruszeniu dobra osobistego obejmującego dane osobowe człowieka nie można mówić jedynie przez jego ustalenie czy utrwalenie, lecz sposób korzystania z takiej ustalonej (utrwalonej) postaci dobra (chyba że przepis wprost zakazuje samego ustalania bądź utrwalania - taki wniosek można wywieść w zakresie tam wskazanym z art. 267 § 2 k.k.). Samo nagranie (utrwalenie za pomocą urządzenia technicznego na pewnym nośniku) jako takie nie może być traktowane jako ingerencja w sferę prywatności, skoro głos stanowi odrębne od prywatności dobro osobiste.

Samo nagranie cudzego głosu nie jest również naruszeniem głosu jako dobra osobistego, a tym samym – naruszeniem prawa osobistego osoby nagranej. 

Sąd Najwyższy nie podziela stanowiska, jakoby samo utrwalenie cudzych danych dotyczących cech osoby czy jej identyfikacji lub wynikające z ich wykorzystania stanowiło ingerencję w dobra osobiste w rozumieniu art. 24 k.c., a zatem poddaną możliwości domagania się ich zaniechania, jeżeli nie jest to samodzielnie normowane w przepisach szczególnych (zob. np. art. 191a oraz art. 202 k.k.). Natomiast taką ingerencję może z pewnością stanowić sposób zadysponowania utrwalonymi danymi (art. 81 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tekst jednolity: Dz. U. z 2022 r., poz. 2509).

Ingerencją oznaczającą naruszenie prywatności wskutek nagrania głosu może być rozpowszechnienie informacji, która została utrwalona z wykorzystaniem głosu, która obejmuje dane o życiu prywatnym pokrzywdzonego.

Głos człowieka może być narzędziem przekazywania treści ze sfery prywatności (wówczas to one podlegają ochronie), natomiast sam głos nie mieści się w ramach dobra, jakim jest prywatność. 

W przypadku udostępnienie nagrania głosu osobie trzeciej konieczne jest dokonanie oceny utrwalonej treści, która ma pozostawać poza zakresem dostępności. Sfera prywatności obejmuje informacje osobowe, co do których osoby fizyczne mogą zasadnie oczekiwać, że nie będą publikowane bez ich zgody 

Wyrok SN z dnia 7 marca 2023 r., II CSKP 659/22

Standard: 69444 (pełna treść orzeczenia)