Uzasadnienie postanowienia i jego doręczenie z urzędu postanowienia o odrzuceniu apelacji wydanego na posiedzeniu niejawnym (art. 387 § 1 i § 3 zd. 3 k.p.c.).

W stanie prawnym ukształtowanym ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1469 ze zm.), sąd drugiej instancji sporządza z urzędu uzasadnienie wydanego na posiedzeniu niejawnym postanowienia o odrzuceniu apelacji i doręcza stronie z urzędu odpis tego postanowienia z uzasadnieniem (art. 387 § 1 i § 3 zd. 3 k.p.c.).

Uzasadnianie i doręczanie postanowień sądu drugiej instancji kończących postępowanie w sprawie jest regulowane przez - nieobjęty zmianami wprowadzonymi ustawą nowelizującą - art. 387 § 1 k.p.c. stanowiący, że sąd drugiej instancji uzasadnia tego rodzaju postanowienie z urzędu oraz art.387 § 3 zdanie 1 k.p.c., z którego wynika, że orzeczenie sądu drugiej instancji, o którym mowa w art.387 § 1 k.p.c. wraz z uzasadnieniem doręcza się tej stronie, która w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia orzeczenia zgłosiła wniosek o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem. Jednocześnie jednak ustawodawca zachował w niezmienionej postaci art. 387 § 3 zdanie 3 k.p.c. przewidujący, że jeżeli ogłoszenia nie było, orzeczenie z uzasadnieniem doręcza się stronom z urzędu w terminie tygodnia od dnia sporządzenia uzasadnienia.

Z treści znowelizowanego art. 394 § 2 k.p.c., odnoszącego się do zażaleń na postanowienia sądu pierwszej instancji wnoszone do sądu drugiej instancji, ale stosowanego także do zażaleń przysługujących do innego składu sądu pierwszej instancji (art. 394[1a] § 2 k.p.c.) lub innego składu sądu drugiej instancji (art. 394[2] § 2 k.p.c.) nie wynika z kolei, aby doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem, rozpoczynające bieg tygodniowego terminu do wniesienia zażalenia, musiało być zainicjowane wnioskiem strony w tym przedmiocie, co uzasadnia przyjęcie, że przepis ten w równym stopniu dotyczy także doręczeń postanowień z uzasadnieniem dokonywanych z urzędu.

Jeśli więc przyjąć, że postanowienie odrzucające apelację jest postanowieniem sądu drugiej instancji kończącym postępowanie w sprawie (art. 387 § 1 zdanie 1 k.p.c.), to w przypadku wydania go na posiedzeniu niejawnym, zestawienie art. 387 § 1 zdanie 1 k.p.c. z art. 387 § 3 zdanie 3 k.p.c. prowadzi do wniosku, że postanowienie to podlega z urzędu uzasadnieniu przez sąd drugiej instancji oraz doręczeniu stronom wraz z uzasadnieniem także z urzędu, a zatem bez uprzedniego wniosku strony, o którym mowa w art. 357 § 21 k.p.c.

Wykładnia językowa art. 387 § 1 zdanie 1 i § 3 zdanie 3 k.p.c. przemawia za poglądem, że przepisy te zawierają regulację szczególną wobec ogólnego unormowania zawartego w art. 357 § 2 i 2[1] k.p.c., który odnosi się, jak należy przyjąć, do wydanych na posiedzeniu niejawnym postanowień sądu pierwszej instancji oraz tych postanowień sądu drugiej instancji, które nie kończą postępowania w sprawie w przedstawionym wyżej rozumieniu. 

Uchwała SN z dnia 24 stycznia 2023 r., III CZP 127/22

Standard: 69215 (pełna treść orzeczenia)