Konsekwencje stwierdzenia nieważności uchwały o wyborze na określone stanowisko

Administracyjny tryb podważania uchwał organów samorządu terytorialnego, także tych dotyczących odwoływania pracowników samorządowych z zajmowanych stanowisk oraz konsekwencje zastosowania tego trybu kontroli na gruncie prawa administracyjnego, nie mają prostego przełożenia na regulacje prawa pracy (wyrok SN z dnia 14 listopada 2018 r., III BP 5/17).

Prawo pracy nie posługuje się konstrukcją nieważności, co zostało podyktowane koniecznością ochrony interesów pracownika, ale również pracodawcy. 

W wyroku z dnia 5 grudnia 2017 r., I PK 129/17 Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że więź pracowniczą cechują obowiązki stron o charakterze ciągłym, które dodatkowo rozłożone są w czasie. W tych okolicznościach postawienie na efekt nieważności wprowadzałoby do zatrudnienia pracowniczego czynnik niepewności. W konsekwencji powyższych rozważań Sąd Najwyższy uznał, że stwierdzona nieważność aktu kreującego stosunek pracy może stanowić podstawę do odwołania pracownika, nie można jednak twierdzić, że powstałe i realizowane zatrudnienie dotknięte jest nieważnością. 

Również w literaturze trafnie stwierdza się, że - mimo istnienia rozbieżności co do następstw prawomocnego orzeczenia o niezgodności z prawem uchwały o wyborze członków organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego i ich związków (skutek ex nunc lub ex tunc) - uznanie aktu wyboru za nieistniejący w sferze stosunku pracy może nastąpić jedynie ze skutkiem na przyszłość. Koncepcja ta pozostaje w zgodzie z potrzebą ochrony praw pracowników samorządowych.

Stwierdzenie nieważności (uchwały) aktu wyboru na określone stanowisko, nie uzasadnia uznania, iż ze skarżącym nie został nawiązany stosunek pracy na podstawie wyboru, zwłaszcza że w okresie między wydaniem uchwały o wyborze powoda a uchwałą stwierdzającą jej nieważność, powód wykonywał obowiązki pracownicze. Podjęcie uchwały z dnia 27 sierpnia 2015 r. stwierdzającej nieważność uchwały o wyborze powoda na stanowisko zastępcy Burmistrza należy kwalifikować - stosownie do treści art. 73 § 2 k.p. - jako wygaśnięcie mandatu do zajmowania tego stanowiska, co spowodowało z tą datą rozwiązanie stosunku pracy; tak uważa też powód (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 1979 r., I PR 93/79).

Wyrok SN z dnia 16 listopada 2022 r., II PSKP 108/21

Standard: 69200 (pełna treść orzeczenia)