Legitymacja do dochodzenia roszczeń z umowy przewozu (art. 75 Pr.p.)

Art. 75 Pr.przew. dotyczy legitymacji do dochodzenia roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań umownych w zakresie wskazanym w tym przepisie. W jego świetle uprawnionym do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z umowy przewozu przesyłek towarowych jest nadawca bądź odbiorca. To, której z tych osób przysługuje wspomniane uprawnienie, zależy od ustalenia, której z nich przysługuje uprawnienie do rozporządzania przesyłką (z wyjątkiem roszczenia o zwrot należności). ‎W konsekwencji legitymacja jest w tym przypadku ustalana niesamodzielnie – do chwili odbioru przesyłki albo przyjęcia listu przewozowego przez odbiorcę lub wprowadzenia przez niego zmian do umowy przewozu, osobą uprawnioną do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wobec przewoźnika jest nadawca. Od wystąpienia tych zdarzeń osobą tą staje się odbiorca przesyłki. 

Nadawca jest co do zasady uprawniony do dochodzenia roszczeń z umowy (wiążącego go ‎z przewoźnikiem stosunku obligacyjnego) do chwili, gdy na podstawie odpowiednich przepisów spełnione są przesłanki skutkujące powstaniem takiego uprawnienia po stronie odbiorcy przesyłki. 

Zasadniczo w chwili odbioru przesyłki powstaje stosunek obligacyjny między odbiorcą a przewoźnikiem. Wówczas spełnienie świadczenia odszkodowawczego przez przewoźnika do rąk nadawcy powoduje konieczność uznania, iż zostało ono spełnione na rzecz osoby nieuprawnionej.

Ustawa uzależnia dochodzenie roszczeń od przewoźnika od tego, czy zainteresowanemu przysługuje uprawnienie do rozporządzania rzeczą w rozumieniu art. 53 Pr.przew. W przypadku, gdy odbiorca dokonał jednej z czynności, o których mowa w art. 53 ust. 4 Pr.przew., to on staje się legitymowany czynnie.

Wyrok SN z dnia 11 sierpnia 2022 r., II CSKP 308/22

Standard: 69173 (pełna treść orzeczenia)

W sprawie gospodarczej o odszkodowanie, w której nie ma ograniczeń dowodowych dotyczących wykazania wysokości szkody, potrzeba powołania przez powoda dowodu z opinii biegłego w celu wykazania tej wysokości powstaje z reguły dopiero po zakwestionowaniu przez pozwanego dowodów zgłoszonych na tę okoliczność w pozwie.

Powód jest co prawda zobowiązany zgłosić już w pozwie twierdzenia i stosowne dowody do wykazania swojego roszczenia, jednak z reguły nie można wymagać, by były to twierdzenia i dowody, które zakładają określoną obronę pozwanego i jego stanowiska w kwestii stosunku prawnego będącego podstawę roszczenia (wyrok SN z dnia 14 grudnia 2006 r., I CSK 322/06).

Podniesienie przez pozwaną w odpowiedzi na pozew oraz w kolejnych pismach procesowych zarzutów co do prawidłowości zapisów przedstawionych przy pozwie przez powódkę oraz opartych na nich wyliczeń dopiero wówczas stworzyło potrzebę ich weryfikacji innymi dowodami. W tej sytuacji zaoferowania w tym czasie dowodu z opinii biegłego nie można było uznać za spóźnione.

Wyrok SN z dnia 10 lipca 2008 r., III CSK 65/08

Standard: 69180 (pełna treść orzeczenia)