Pojęcie dobra osobistego; osobisty ich charakter

Ogólne ujęcie dóbr osobistych w orzecznictwa zakłada, że wynikają one z tych wartości niemajątkowych, które – jako ściśle związane z człowiekiem, obejmując jego fizyczną i psychiczną integralność albo będąc przejawem jego twórczej działalności – skupiają niepowtarzalną, pozwalającą na samorealizację indywidualność człowieka, jego godność oraz pozycję wśród innych ludzi. Dobrem osobistym jest zatem wartość immanentnie złączona z istotą człowieczeństwa oraz naturą człowieka, niezależna od jego woli, stała, dająca się skonkretyzować i zobiektywizować (zob. uchwała SN z 19 listopada 2010 r., III CZP 79/10, wyrok SN z 6 maja 2010 r., II CSK 640/09). Na takie wartości, będące dobrami osobistymi, składają się życie, zdrowie, wolność (pod różnymi postaciami, w tym przemieszczania się, wypowiedzi, poglądów, decydowania o sobie, sumienia), prywatność (w tym tajemnica korespondencji), cześć, tożsamość (obejmująca pewne aspekty stanu cywilnego, wizerunek, pseudonim, poczucie przynależności do płci lub grupy społecznej), będące przejawem samorealizacji więzi z innymi ludźmi lub dziełem (w tym kult pamięci osoby zmarłej, więzi z najbliższymi, osiągnięcia twórcze). Wszystkie wymienione wyżej dobra osobiste mają wspólny rodowód, wywodzą się bowiem z godności przyrodzonej osobie ludzkiej.

Wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2024 r., II CSKP 1873/22

Standard: 83472 (pełna treść orzeczenia)

Instytucja dóbr osobistych jako kategoria indywidualna nie służy ochronie interesu publicznego.

W polskim prawie cywilnym osobowość człowieka jest chroniona poprzez kategorię instytucjonalną (normatywną) dóbr osobistych. Obejmują one poszczególne sfery chronione, jak np. wolność, zdrowie, cześć, dobre imię, zaś każde z tych dóbr jako kategoria wartości „nazwanych”, zidentyfikowanych, stanowi odrębny od pozostałych dóbr samodzielny przedmiot ochrony. Każde takie dobro określa i jest chronione jako samodzielna sfera, składnik osobowości człowieka.

Z uwagi na rozdzielność sfer chronionych nie można twierdzić, że dochodzi do naruszenia jednego dobra osobistego wówczas, gdy sfera osobowości dotknięta działaniem innej osoby stanowi odrębne, samodzielne dobro osobiste. Nie wyklucza to jednak możności uznania, iż jedno zachowanie prowadzić może do ingerencji w sferę więcej niż jednego dobra osobistego.

Wyrok SN z dnia 7 marca 2023 r., II CSKP 659/22

Standard: 69439 (pełna treść orzeczenia)