Niedopuszczalność założenia stowarzyszenia przez osobę prawną

Osoba prawna nie może być założycielem stowarzyszenia tworzonego na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (jedn. tekst: Dz.U. Nr 79, poz. 855 ze zm.).

Regulacje zawarte w ustawie Prawo o stowarzyszeniach, przyznające tylko osobom fizycznym legitymację do tworzenia stowarzyszeń - czyli zrzeszeń o celach niezarobkowych, które opierają swoją działalność na pracy społecznej członków (art. 2 ust. 1 i 3 Prawa o stowarzyszeniach), a jednocześnie przewidujące udział osób prawnych w stowarzyszeniach w charakterze członków wspierających, odpowiadają konstytucyjnej zasadzie wolności zrzeszania się.

Zgodnie z art. 9 Prawa o stowarzyszeniach, osoby w liczbie co najmniej piętnastu, pragnące założyć stowarzyszenie, uchwalają statut stowarzyszenia i wybierają komitet założycielski. Pomimo, iż w tym przepisie jak i w innych postanowieniach tej ustawy regulujących tworzenie stowarzyszeń, nie używa się określenia „osoby fizyczne”, to jednak inne postanowienia zawarte w art. 1 ust. 1, art. 3 ust. 1 , 2 i 3 , art. 4 ust. 1 i 2, art. 10 ust. 3, art. 12 tej samej ustawy wskazują jednoznacznie, że prawo założenia stowarzyszenia przysługuje wyłącznie osobom fizycznym. Adresatami norm zawartych w art. 1 ust. 1 , art. 3 ust. 1, 2 , 3 Prawa o stowarzyszeniach są obywatele polscy, mający pełną zdolność do czynności prawnych i niepozbawieni praw publicznych. Te kryteria mogą odnosić się wyłącznie do osób fizycznych. Podobnie należy ocenić treść art. 4 ust. 1 Prawa o stowarzyszeniach, który przewiduje możliwość zrzeszania się w stowarzyszeniach przez cudzoziemców mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Na ograniczony do osób fizycznych krąg podmiotów mogących tworzyć stowarzyszenia na podstawie ustawy Prawo o stowarzyszeniach wskazują także regulacje zawarte w art. 10 ust. 3 oraz w art. 12 tej ustawy. Według art. 10 ust. 3 osoby prawne mogą być jedynie wspierającymi członkami stowarzyszenia.

Postanowienie SN z dnia 6 września 2012 r., I CSK 76/12

Standard: 68921 (pełna treść orzeczenia)