Brak związania orzeczeniem w razie braku tożsamości przedmiotowej i podmiotowej w innej sprawie

O wystąpieniu powagi rzeczy osądzonej rozstrzyga nie tylko tożsamość podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia, ale równocześnie tożsamość stron występujących w obu procesach. Innymi słowy, do przyjęcia stanu powagi rzeczy osądzonej w następstwie wydania wyroku niezbędne jest łączne wystąpienie tożsamości stron i zarazem tożsamości przedmiotu rozstrzygnięcia oraz tożsamości podstawy sporu (por. postanowienie SN z dnia 14 marca 2012 r., II CSK 304/11; wyrok SN z dnia 8 lutego 2012 r., V CSK 72/11; postanowienie SN z dnia 9 października 2009 r., IV CSK 196/09).

Postanowienie SN z dnia 20 grudnia 2012 r., IV CSK 210/12

Standard: 68686 (pełna treść orzeczenia)

Braku tożsamości przedmiotowej i podmiotowej rozstrzygnięcie określonego zagadnienia przy orzekaniu w jednej sprawie nie wyłącza dopuszczalności jego badania i oceny w innej sprawie.

Związanie rozstrzygnięciem określonej kwestii w innej sprawie, różniącej się przedmiotem, występuje tylko w granicach podmiotowych prawomocności, czyli w sprawie, w której występują te same strony lub osoby objęte prawomocnością rozszerzoną orzeczenia na podstawie przepisu szczególnego. 

Przy braku tożsamości przedmiotowej i podmiotowej rozstrzygnięcie określonego zagadnienia przy orzekaniu w jednej sprawie nie wyłącza dopuszczalności jego badania i oceny w innej sprawie. Osoby, które nie były stronami i których nie obejmuje z mocy przepisu szczególnego rozszerzona prawomocność materialna wcześniejszego wyroku, nie są pozbawione możliwości realizowania swego prawa we własnej sprawie, także wtedy, gdy wiąże się to z kwestionowaniem oceny wyrażonej w innej sprawie w zakresie przesłanek orzekania. 

Należy mieć na względzie, że wyrok jest rozstrzygnięciem o konkretnym przedmiocie procesu, którym jest roszczenie powoda przeciwko danemu pozwanemu, wynikające z określonego stosunku prawnego. W sprawie o świadczenie, a więc takiej jak niniejsza, przedmiotem rozstrzygnięcia jest określone świadczenie, jakie ma spełnić dłużnik (pozwany). Sentencją wyroku objęte jest rozstrzygnięcie o żądaniach stron (art. 325 k.p.c.), a podstawy faktyczne i prawne są zawarte w uzasadnieniu (art. 328 § 2 k.p.c.).

Prawomocny wyrok ustalający nieważność umowy nie pozbawia wykonalności wcześniejszego prawomocnego wyroku zasądzającego świadczenie w wykonaniu tej umowy.

Wyrok SN z dnia 22 czerwca 2010 r., IV CSK 359/09

Standard: 68639 (pełna treść orzeczenia)