Zwolnienie od kosztów sądowych w razie współuczestnictwa procesowego
Zasada samodzielnego działania współuczestnika w imieniu własnym (art. 73 § 1 k.p.c.) Zwolnienie od kosztów sądowych osoby fizycznej (art. 102 u.k.s.c.)
Każdy ze współuczestników materialnych może domagać się zwolnienia go od kosztów sądowych na zasadach wskazanych w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.).
Każdy z wniosków sąd ocenia w świetle art. 102 ust. 1 u.k.s.c. oraz złożonych przez wnioskujących oświadczeń obejmujących szczegółowe dane o ich stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, badając przesłanki do zwolnienia odnoszące się do każdego ze współuczestników z osobna; decyzja sądu w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych ma zawsze charakter zindywidualizowany.
Zwolnienie od kosztów sądowych jednego tylko ze współuczestników materialnych nie ma wpływu ani na obowiązek uiszczenia opłaty przez pozostałych współuczestników, ani na wysokość opłaty od wniesionego wspólnie pisma; w takiej sytuacji zarządzenie wzywające do jej uiszczenia doręczane jest wyłącznie współuczestnikom niekorzystającym ze zwolnienia.
Jeżeli sąd zwolni każdego z współuczestników materialnych z opłaty sądowej do określonej kwoty, każdy z nich ma obowiązek wnieść opłatę, z której nie został zwolniony, choć różne są konsekwencje nie wykonania tego obowiązku; zależą one bowiem od tego, czy współuczestnictwo materialne jest jednolite czy też nie. Stosownie bowiem do art. 73 § 2 k.p.c., skuteczne dokonanie czynności procesowej przez jednego współuczestnika jednolitego jest skuteczne wobec pozostałego (ych) współuczestnika (ów) niedziałającego (ych).
Opłacenie pisma wniesionego przez współuczestników materialnych jednolitych przez jednego z nich, w granicach przyznanego mu zwolnienia od kosztów sądowych, powoduje, że apelację uznać należy za opłaconą i nadać jej dalszy bieg.
Postanowienie SN z dnia 9 kwietnia 2015 r., II CZ 8/15
Standard: 12402 (pełna treść orzeczenia)
Udzielone zwolnienie od kosztów sądowych jest ściśle związane z sytuacją materialną danej osoby i w związku z tym – bez względu na rodzaj zachodzącego współuczestnictwa – nie rozciąga się na pozostałych współuczestników.
Zwolnienie od kosztów sądowych udzielone jednemu ze współuczestników jednolitych nie rozciąga się na pozostałych współuczestników.
Postanowienie SN z dnia 8 listopada 2012 r., I CZ 154/12
Standard: 68607 (pełna treść orzeczenia)