Bezprawność czynu sprzecznego z zasadami współżycia społecznego lub dobrymi obyczajami bez naruszenia normy bezwzględnie obowiązującej

Czyn bezprawny w rozumieniu art. 415 k.c. to nie tylko czyn niezgodny z nakazami i zakazami wynikającymi z norm prawa pozytywnego, lecz także czyn pozostający w kolizji z nakazami i zakazami wynikającymi z norm moralnych i obyczajowych określanych jako "zasady współżycia społecznego" lub "dobre obyczaje".

W konsekwencji art. 415 k.c. pozwala na zapewnienie kompensacji tych uszczerbków w dobrach prawnych, które zostały spowodowane zachowaniami społecznie nieakceptowanymi i uznawanymi za naganne, nie można bowiem ograniczać możliwości kompensowania szkód tylko do tych przypadków, gdy ustawodawca przewidział możliwość określonego zachowania szkodzącego i ustanowił normę zakazującą go.

Wyrok SN z dnia 18 lipca 2019 r., I CSK 334/18

Standard: 45050 (pełna treść orzeczenia)

Bezprawność będąca przesłanką odpowiedzialności deliktowej przewidzianej w art. 415 k.c., nie ogranicza się do przypadków sprzeczności z ustawą (np. prawem karnym), ale obejmuje także sprzeczność z normami pozaustawowymi uznawanymi za powszechnie obowiązujące, do których odwołuje się pojęcie zasad współżycia społecznego (dobrych obyczajów).

Wyrok SN z dnia 6 lutego 2018 r. IV CSK 72/17

Standard: 16928 (pełna treść orzeczenia)

Przyjmuje się, że źródłem obowiązku uchronienia przed szkodą drugiego są też zasady współżycia społecznego (por. wyroki SN z dnia 13 lutego 2004 r. IV CK 40/03 i z dnia 19 lutego 2003 r. V CKN 1681/00). Jest to wynikiem uznania, że każda osoba, która znajduje się u źródła niebezpieczeństwa albo ma nad nim nadzór, jest zobowiązana przedsiębrać odpowiednie środki, jakich można rozsądnie oczekiwać w celu zapobieżenia szkodzie jakiej mogą doznać osoby, które weszły lub mogą wejść w kontakt z potencjalnym źródłem niebezpieczeństwa. Nie można jednak w okolicznościach sprawy przyjąć, aby tak pojmowany tzw. obowiązek bezpieczeństwa, dotyczył firmy ochroniarskiej. Dotyczyć on mógłby właściciela ochranianego obiektu, na nim bowiem spoczywa ciężar utrzymywania określonego standardu bezpieczeństwa własnej działalności (por. wyrok SN z dnia 18 stycznia 2008 r. V CSK 365/07).

Wyrok SN z dnia 14 lutego 2013 r., II CNP 50/12

Standard: 17708 (pełna treść orzeczenia)