Wyznaczanie adwokata lub radcy prawnego (art. 117[3] k.p.c.)

Doręczenie dokonane do rąk pełnomocnika wskazanego w zawiadomieniu okręgowej rady adwokackiej lub okręgowej izby radców prawnych jest skuteczne, niezależnie od tego, czy został on wcześniej powiadomiony przez organy samorządowe o wyznaczeniu i czy dokonując doręczenia sąd poinformował go, że kieruje do niego korespondencję jako do pełnomocnika z urzędu.

Pozostawienie decyzji o wyznaczeniu osoby pełnomocnika samorządowi zawodowemu milcząco zakłada jej uzgodnienie z wyznaczanym członkiem samorządu, a co najmniej poinformowanie go o fakcie nałożenia na niego przez władze samorządowe określonego obowiązku.

Zawiadomienie sądu o osobie i adresie do doręczeń wyznaczonego pełnomocnika, do którego okręgowa rada adwokacka lub okręgowa izba radców prawnych jest zobligowana na podstawie art. 117[3] § 2 k.p.c., powoduje, że sąd od chwili otrzymania zawiadomienia traktuje postępowanie w sprawie ustanowienia pełnomocnika świadczącego stronie pomoc prawną z urzędu za zakończone, a wskazaną osobę za umocowaną w świetle art. 118 k.p.c. do reprezentowania strony na podstawie dotychczas blankietowego postanowienia o ustanowieniu adwokata lub radcy prawnego.

Artykuł 117[3] § 2 k.p.c. uprawnia sąd do oparcia się na zawiadomieniu otrzymanym od właściwego organu samorządu adwokatury lub radców prawnych, które w tym zakresie traktować należy analogicznie jak zawiadomienie o wypowiedzeniu pełnomocnictwa, wywołujące z chwilą zawiadomienia skutek prawny w stosunku do sądu (art. 94 § 1 k.p.c.). Doręczenie dokonane do rąk pełnomocnika wskazanego w zawiadomieniu okręgowej rady adwokackiej lub okręgowej izby radców prawnych jest więc skuteczne, niezależnie od tego, czy został on powiadomiony przez organy samorządowe o wyborze i czy dokonując doręczenia sąd poinformuje go, że kieruje do niego korespondencję jako do pełnomocnika z urzędu.

Postanowienie SN z dnia 6 października 2020 r., I UZ 14/20

Standard: 68162 (pełna treść orzeczenia)

Sąd nie ustanawia pełnomocnika imiennie, nawet jeśli wnioskująca strona, korzystając z możliwości przewidzianej w art. 117[3] § 3 k.p.c., sprecyzowała osobę, której pomoc chciałaby uzyskać.

Wybór adwokata lub radcy, który zastępować będzie z urzędu stronę jest decyzją organu samorządowego, dokonywaną w granicach jego kompetencji.

Zapewnienie stronie pomocy prawnej z urzędu wymaga podjęcia czynności nie tylko przez Sąd, ale także współdziałania organów samorządu adwokatury lub radców prawnych. Postępowanie mające na celu ustanowienie adwokata lub radcy prawnego wszczyna wniosek strony (art. 117 § 1 - 3 k.p.c.), o którego zasadności sąd rozstrzyga postanowieniem (art. 117 § 3 k.p.c.). Jest to jednak postanowienie przesądzające jedynie prawo strony do korzystania z pomocy prawnej świadczonej przez profesjonalnego pełnomocnika nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie.

Sąd, po wydaniu postanowienia o ustanowieniu pełnomocnika zwraca się do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub okręgowej izby radców prawnych o wyznaczenie imiennie adwokata lub radcy prawnego, doręczając odpis postanowienia, będący źródłem obowiązku wyznaczenia adwokata lub radcy przez samorząd, jak również - wraz z decyzją o wyznaczeniu -podstawą jego umocowania do reprezentowania strony. Decyzję konkretyzującą osobę adwokata lub radcy prawnego organ samorządu podejmuje niezwłocznie, w maksymalnym terminie dwutygodniowym. 

Zgodnie z art. 118 k.p.c. ustanowienie adwokata lub radcy prawnego przez sąd jest równoznaczne z udzieleniem mu pełnomocnictwa procesowego, które jednak do czasu wyznaczenia konkretnego pełnomocnika i zawiadomienia o tym sądu przez organ samorządu adwokackiego lub radcowskiego pozostaje blankietowe (por. postanowienie SN z dnia 19 lutego 1998 r., II UZ 13/98).

Wybór adwokata lub radcy, który zastępować będzie z urzędu stronę jest decyzją organu samorządowego, dokonywaną w granicach jego kompetencji. Pozostawienie decyzji samorządowi zawodowemu milcząco zakłada jej uzgodnienie z wyznaczanym członkiem grupy samorządowej, a co najmniej poinformowanie go o fakcie nałożenia na niego przez władze samorządowe określonego obowiązku.

Zawiadomienie sądu o osobie i adresie do doręczeń wyznaczonego pełnomocnika, do którego okręgowa rada adwokacka lub okręgowa izba radców prawnych jest zobligowana na podstawie art. 117[3] § 2 k.p.c., powoduje, że sąd od chwili otrzymania zawiadomienia traktuje postępowanie w sprawie ustanowienia pełnomocnika świadczącego stronie pomoc prawną z urzędu za zakończone, a wskazaną w nim osobę - za umocowaną w świetle art. 118 k.p.c. do reprezentowania strony na podstawie dotychczas blankietowego postanowienia o ustanowieniu adwokata lub radcy prawnego.

Artykuł 117[3] § 2 k.p.c. uprawnia sąd do oparcia się na zawiadomieniu otrzymanym od właściwego organu samorządu adwokatury lub radców prawnych, które w tym zakresie traktować należy analogicznie jak zawiadomienie o wypowiedzeniu pełnomocnictwa, wywołujące z chwilą zawiadomienia skutek prawny w stosunku do sądu – zgodnie z art. 94 § 1 k.p.c.

Doręczenie dokonane do rąk pełnomocnika wskazanego w zawiadomieniu okręgowej rady adwokackiej lub okręgowej izby radców prawnych jest więc skuteczne, niezależnie od tego, czy został on powiadomiony przez organy samorządowe o wyborze i czy dokonując doręczenia sąd poinformuje go, że kieruje do niego korespondencję jako do pełnomocnika z urzędu.

Postanowienie SN z dnia 14 stycznia 2015 r., II CZ 81/14

Standard: 68160 (pełna treść orzeczenia)