Wykładnia woli stron wyrażonej w zapisie na sąd polubowny

Zapis na sąd polubowny jest umową, do której wykładni zastosowanie znajdują dyrektywy określone w art. 65 k.c. (zob. m.in. postanowienia SN: z 1 marca 2000 r., I CKN 1311/98; z 27 października 2022 r., ‎II CSKP 470/22).

Wymagania minimalne skuteczności zapisu na sąd polubowny stanowią możliwość ustalenia na podstawie wykładni treści postanowienia takich elementów jak strony, konkretny sąd polubowny oraz przedmiot sporu lub stosunku prawnego, z którego spór wyniknął lub może wyniknąć (zob. m.in. postanowienia SN z 4 kwietnia 2012 r., I CSK 354/11; z 30 października 2008 r., II CSK 263/08; i z 1 grudnia 2017 r., I CSK 170/17).

Postanowienie SN z dnia 29 marca 2023 r., II CSKP 702/22

Standard: 74400 (pełna treść orzeczenia)

Zapis na sąd polubowny, niejasny, sprzeczny wewnętrznie, który nie pozwala ustalić w drodze wykładni sądu polubownego wybranego przez strony, należy traktować jako niewykonalny.

Zapis na sąd polubowny jest umową do której wykładni zastosowanie znajdują dyrektywy określone w art. 65 k.c.

Wykładnia zapisu na sąd polubowny, będącą formą „samoograniczenia prawa do sądu” musi uwzględniać, że treść i forma zapisu zostały objęte regulacją prawa procesowego, jako prawa publicznego (art. 1161 k.p.c.).

Oznaczenie stałego sądu polubownego lub wyrażenie woli przekazania sprawy sądowi powołanemu ad hoc stanowi essentialium negotii klauzuli arbitrażowej, ‎a ten brak skutkuje nieważnością zapisu lub jego niewykonalnością, którą należy badać a casu ad casum. W konsekwencji klauzulę arbitrażową należy z jednej strony interpretować w kierunku ograniczenia wyłączeń z drogi sądowej ( art. ‎45 ust. 1 Konstytucji RP), a z drugiej strony mając na względzie autonomię woli racjonalnie działających stron (favor valitatis). Nie musi być ona zatem sformułowana w sposób leksykalnie jednoznaczny i w granicach dopuszczalnej interpretacji należy dążyć do skuteczności złożonych oświadczeń. Wymogiem minimum jest jednak możliwość - w oparciu o wykładnię treści niejasno sformułowanego zapisu - identyfikacji stron, konkretnego sądu polubownego oraz przedmiotu sporu lub stosunku prawnego, z którego spór wyniknął lub może wyniknąć ( zob. m.in. postanowienia SN z 4 kwietnia 2012 r., I CSK 354/11,; z 30 października 2008 r., II CSK 263/08.; i z 1 grudnia 2017 r., I CSK 170/17, niepubl.). Wykluczyć zatem należy możliwość konkretyzacji przez strony sądu polubownego, nie określonego dostatecznie w zapisie na sąd polubowny, dopiero po powstaniu sporu.

Postanowienie SN z dnia 27 października 2022 r., II CSKP 470/22

Standard: 74401 (pełna treść orzeczenia)