Zasada koncentracji (unifikacji) kosztów procesu, niedopuszczalność ich dochodzenia w odrębnym procesie
Rozstrzyganie o kosztach procesu (art. 108 k.p.c.) Koszty procesu (art. 98 k.p.c.) Przepisy ogólne; zasady postępowania cywilnego (art. 1 - 13 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Zgodnie z art. 108 § 1 zdanie 1 k.p.c., mającym na podstawie art. 13 § 2 k.p.c. zastosowanie również w postępowaniu nieprocesowym, sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Ustawodawca wyraził w tym przepisie zasadę koncentracji i unifikacji kosztów postępowania cywilnego, ustaloną jeszcze na gruncie kodeksu postępowania cywilnego z 1932 r. (art. 109) i zakładającą, że koszty te należy rozliczyć całościowo, stosownie do ostatecznego wyniku postępowania, niezależnie od rozstrzygnięć zapadających na poszczególnych jego etapach, w tym w postępowaniach wpadkowych i incydentalnych.
Koncentracja i unifikacja kosztów procesu wyraża się zatem w tym, że sąd orzeka o wszystkich składnikach kosztów postępowania, a definitywny charakter tego rozstrzygnięcia powoduje, że koszty te nie mogą być w relacjach między stronami dochodzone w odrębnym postępowaniu (zob. uchwały SN z 14 maja 1965 r., III CO 73/64, poz. 108; z 10 lutego 1995 r., III CZP 8/95; wyrok SN z 21 września 2005 r., V CK 139/05).
Rozstrzygnięcie o kosztach ma charakter akcesoryjny względem roszczenia procesowego. Dzieli ono zatem losy tego rozstrzygnięcia, chociaż zapada w formie samodzielnie zaskarżalnego postanowienia, do którego wydania musi dojść, gdy sąd kończy postępowanie w instancji przez wydanie rozstrzygnięcia merytorycznego odnośnie do ostatniego ze zgłoszonych w sprawie żądań lub rozstrzygnięcia formalnego, zamykającego drogę do wydania takiego orzeczenia merytorycznego.
O tym, jakimi regułami sąd ma się kierować określając odpowiedzialność stron za koszty postępowania, ustawodawca wypowiedział się w odniesieniu do kosztów procesu w art. 98 § 1, art. 100-107 k.p.c., a w odniesieniu do kosztów postępowania nieprocesowego w art. 520 k.p.c., natomiast w art. 98 § 2 i 3 k.p.c. określił składniki kosztów postępowania podlegające rozliczeniu między stronami w obu trybach postępowania. Należy do nich, poza kosztami sądowymi, o których stanowi art. 2 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2024 r., poz. 959; dalej – u.k.s.c.), także wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego, jeżeli strona korzysta z takiego pełnomocnika.
Uchwała SN z dnia 16 października 2024 r., III CZP 14/24
Standard: 84276 (pełna treść orzeczenia)
Zasada koncentracji (unifikacji) kosztów, zgodnie z którą powinny być one definitywne rozliczane w postępowaniu, w którym zostały poniesione, stoi na przeszkodzie ich dochodzenia w odrębnym procesie.
Uchwała SN z dnia 21 października 2015 r., III CZP 66/15
Standard: 67870 (pełna treść orzeczenia)