Doręczenia za pośrednictwem systemu teleinformatycznego; doręczenie elektroniczne (art. 131[1] k.p.c.)

Datą doręczenia pisma w przypadku określonym w art. 15zzs9 ust. 3 zdanie drugie ustawy z dnia 2 marca 2020 r. ‎o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (jedn. tekst: Dz. U. z 2023 r., poz. 1327) jest dzień następujący po upływie 14 dni od dnia umieszczenia pisma w portalu informacyjnym.

Uchwała SN z dnia 20 października 2023 r., III CZP 24/23

Standard: 74081 (pełna treść orzeczenia)

Wprowadzenie nowej regulacji dotyczącej doręczeń pism sądowych za pośrednictwem portalu informacyjnego nie łączy się z zakazem doręczania tych pism w sposób tradycyjny.

Ustawa z 2 marca 2020 r., zmieniona ustawą z 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wprowadziła regulacje, które stały się częścią procedury cywilnej, w tym przypadku w części dotyczącej doręczeń pism sądowych za pośrednictwem portalu informacyjnego. W tym zakresie jest to regulacja równoległa do cywilnej ustawy procesowej (k.p.c.).

Doręczenie pisma sądowego to czynność procesowa i wskazana ustawa określiła jedynie dodatkowy sposób doręczenia, silnie uwarunkowany sytuacją faktyczną. Przyjęty szczególny sposób doręczenia ma swoje uzasadnienie przyczynowe, czyli stan zagrożenia epidemicznego albo stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19. 

Nie ma podstaw do stwierdzenia, że doręczenie przez operatora pocztowego jest nieważne z tego powodu, że wymagane było doręczenie za pośrednictwem portalu informacyjnego. Tak daleko idący skutek byłby niezrozumiały, nie tylko w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, ale przede wszystkim dlatego, że w procedurze cywilnej przewidziane są różne sposoby doręczeń. Do tych doręczeń dodano nowy sposób doręczenia za pośrednictwem portalu informacyjnego. Jak wskazano, nowy sposób doręczenia miał swoje uzasadnienie faktyczne (zagrożenie epidemiczne). Omawiany sposób doręczenia jest przy tym ograniczony podmiotowo i przedmiotowo, czyli nie obejmuje wszystkich stron i wszystkich pism w postępowaniu. Wówczas doręczeń dokonuje się w sposób dotychczasowy (tradycyjny).

Powyższej wykładni nie zmienia możliwość wydania przez przewodniczącego zarządzenia o odstąpieniu od doręczenia pisma za pośrednictwem portalu informacyjnego. Takie zarządzenie ma swoje znaczenie, jednak z art. 15zzs9 ust. 5 ustawy nie wynika, że od zarządzenia przewodniczącego zależy skutek doręczenia w każdy inny sposób. Rzecz w tym, że doręczenia w trybie zwykłym lub za pośrednictwem portalu informacyjnego mają samodzielne umocowania w ustawie podstawowej (k.p.c.) i szczególnej (z 2 marca 2020 r. ze zm.). Natomiast uprawnienie przewodniczącego do zarządzenia odstąpienia od doręczenia za pośrednictwem portalu informacyjnego jest ograniczone tylko do tej decyzji, co oznacza, że nie jest warunkiem doręczenia w sposób tradycyjny na podstawie art. 133 § 1 i § 3 k.p.c. Zarządzenie przewodniczącego ma charakter praktyczny a nie systemowy, bo wydaje je wtedy, gdy doręczenie nie jest możliwe ze względu na charakter pisma. Uprawnione jest zatem stwierdzenie, że regulacja ta ma ograniczony zakres i nie obejmuje kwestii zasadniczych. Przede wszystkim nie ma wpływu na skuteczność doręczenia pisma sądowego przez operatora pocztowego jako czynności procesowej osadzonej bezpośrednio w cywilnej ustawie procesowej.

Ustawowe umocowanie przewodniczącego do wydania zarządzenia nie daje mu zatem uprawnienia do wyłączenia doręczenia pisma sądowego przez operatora pocztowego. Stronie nie służy zatem uprawnienie do podważenia skuteczności tego doręczenia przez wykazywanie, że przewodniczący nie wydał zarządzenia o odstąpieniu od doręczenia za pośrednictwem portalu informacyjnego.

Doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem poprzez operatora pocztowego jest skuteczne również wtedy, gdy strona jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika wskazanego w art. 15zzs9 ust. 1 ustawy z 2 marca 2020 r. Nie ma zatem podstaw do stwierdzenia, że doręczenie za pośrednictwem operatora pocztowego jest wyłączone przez doręczenie za pośrednictwem portalu informacyjnego. Ustawa covidowa jest regulacją pozytywną a nie negatywną, tzn. nie wprowadza sankcji bezskuteczności doręczenia tradycyjnego, w sytuacji gdy było wymagane doręczenie za pośrednictwem portalu informacyjnego.

Uchwała SN z dnia 7 grudnia 2022 r., III PZP 3/22

Standard: 67803 (pełna treść orzeczenia)