Odpadnięcie podstawy prawnej świadczenia w razie odrzucenia pozwu lub umorzenia postępowania
Powinność liczenia się z obowiązkiem zwrotu świadczenia w razie uchylenia lub zmiany orzeczenia
Gdy na skutek uchylenia orzeczenia (utraty mocy nakazu zapłaty) postępowanie kończy się orzeczeniem procesowym, tj. postanowieniem o odrzuceniu pozwu lub umorzeniu postępowania. Orzeczenie takie nie ma merytorycznego charakteru i nie rozstrzyga definitywnie o bezzasadności żądania, stanowi ono jedynie wyraz stwierdzenia pierwotnej lub następczej przeszkody procesowej, uniemożliwiającej osądzenie powództwa.
Zarówno w judykaturze, jak i w piśmiennictwie, spotkać można pogląd, że oświadczenie o cofnięciu pozwu w reakcji na sytuację, w której w toku postępowania doszło do zaspokojenia powoda, ma szczególny charakter i nie jest wyrazem rezygnacji z sądowej ochrony prawnej, a tym bardziej rezygnacji z roszczenia materialnego. Odzwierciedla ono natomiast przekonanie powoda, że wytoczenie powództwa doprowadziło do zamierzonego celu, a kontynuacja postępowania musiałaby prowadzić do jego oddalenia z uwagi na art. 316 § 1 k.p.c. (por. orzeczenie SN z dnia 21 lipca 1951 r., C 593/51 i postanowienie SN z dnia 1 lutego 2017 r., III SO 6/16
Wyrok SN z dnia 10 listopada 2017 r., V CNP 12/17
Standard: 67716 (pełna treść orzeczenia)
Cofnięcie pozwu i umorzenie postępowania w sprawie, w sytuacji, w której na podstawie wydanego uprzednio orzeczenia powód otrzymał dochodzoną należność, może narażać powoda na roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.
Uchwała SN z dnia 9 czerwca 2017 r., III CZP 118/16
Standard: 67723 (pełna treść orzeczenia)