Roszczenia zastawnika, które zmierzają do zachowania prawa obciążonego zastawem (art. 330 k.c.)

Zgodnie z art. 330 k.c. zastawnik może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania prawa obciążonego zastawem. Przepis ten daje zastawnikowi tylko możliwość dokonywania wszelkich działań, mających na celu zachowanie prawa obciążonego zastawem. Chodzi zatem o wszelkie czynności zachowawcze, mające na celu utrzymanie w stanie nie pogorszonym tego prawa. 

Kompetencje zastawnika z art. 330 k.c. mają służyć „ochronie istnienia i wartości zastawu.” Środki ochrony przysługują zastawnikowi w sytuacji, gdy zachowania zastawcy, właściciela rzeczy zastawionej lub osoby trzeciej zagrażają lub prowadzą do zmniejszenia wartości przedmiotu zastawu. Zastawcy przysługuje np. prawo podejmowania czynności powodujących przerwę biegu przedawnienia roszczenia (art. 123 k.c.) albo innych czynności zmierzających do ochrony prawa (art. 59 i 527 k.c.). 

Zastawnik, oprócz typowych czynności zachowawczych nie jest legitymowany do samodzielnego dochodzenia roszczenia odszkodowawczego. Artykuł 330 k.c. stanowi bowiem wyłącznie o swoistych dla zastawu środkach pozwalających na zachowanie przedmiotu obciążenia, a takim środkiem nie jest dochodzenie samego prawa; jego realizacja. Dochodzenie roszczenia odszkodowawczego nie jest sposobem na jego zachowanie (ochronę), ale jego wykonywaniem (realizacją), wskutek czego dochodzi do wygaśnięcia prawa.

Uchwała SN z dnia 10 lipca 2014 r., III CZP 37/14

Standard: 67505 (pełna treść orzeczenia)