Zdolność sądowa samorządu województwa

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 1997, Nr 78, poz. 483 ze zm.) określa w art. 163, że samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych. Stwierdzając wprost w art. 165, że jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną oraz że przysługują im prawo własności i inne prawa majątkowe wskazuje w art. 164, że podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina (ust. 1), a inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa (ust. 2).

Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz. U. 1998, Nr 96, poz. 603 ze zm.) wprowadziła z dniem 1 stycznia 1999 r. trójstopniowy podział terytorialny państwa stwierdzając, że jednostkami zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa są: gminy, powiaty i województwa. 

Art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (jedn. tekst: Dz. U. z 2013 r., poz. 596 ze zm.), stanowi, że województwo ma osobowość prawną. Województwo jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia województwa nie należącego do innych wojewódzkich osób prawnych (art. 47 ust. 3)

Z powołanych aktów prawnych wynika, że pojęcie „województwo" ma dwa znaczenia. Oznacza ono zarówno jednostkę zasadniczego podziału terytorialnego państwa jak i jednostkę samorządu terytorialnego, o statusie z jednej strony podmiotu prawa publicznego, z drugiej - osoby prawnej prawa prywatnego. W ramach podmiotowości prawnej prawa cywilnego mieści się zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych i odpowiednio zdolność sądowa i procesowa. Z tych przyczyn wyłącznie województwu rozumianemu jako jednostka samorządu terytorialnego przysługuje osobowość cywilno-prawna typu korporacyjnego, przy czym jego substratem są członkowie regionalnej wspólnoty samorządowej.

zdolność sądowa przysługuje wyłącznie województwu, jako podmiotowi dysponującemu osobowością prawną, czyli będącemu podmiotem praw i obowiązków cywilnych. Stroną w obecnym sporze może być zatem jedynie Województwo […]. Dopuszczalność jego reprezentacji przez wojewódzki urząd pracy bądź dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy oraz umocowania do działania w sprawie wymagać będzie poczynienia dalszych ustaleń i ocen prawnych. Co do zasady wskazać jednak należy, że ze względów pragmatycznych w praktyce orzeczniczej przyjęto, iż możliwe jest uzupełnianie oznaczenia strony przez wskazanie jednostek organizacyjnych nie będących statio fisci lub statio municipalis, gdyż usprawnia to postępowanie rozpoznawcze i ewentualne przyszłe postępowanie egzekucyjne.

Postanowienie SN z dnia 29 maja 2014 r., V CSK 403/13

Standard: 67424 (pełna treść orzeczenia)