Roszczenie informacyjne (art. 48 u.z.z.p.a.i p.p.)

Roszczenie informacyjne ma służyć weryfikacji w oparciu o informację i dokumenty źródłowe stanowiące podstawę jej sporządzenia, czy istnieje podstawa do wystąpienia z pozwem o zapłatę.

Roszczenie informacyjne może okazać się nieuzasadnione, jeżeli wszystkie niezbędne organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi informacje zostały przekazane, a dokumenty udostępnione.

Roszczenie informacyjne aktualizuje się także w sytuacji, gdy uprawniony dysponuje tylko informacjami częściowymi lub ma podstawy do przyjęcia, że przekazane mu informacje nie są kompletne, a nie może ich ustalić samodzielnie bez lojalnego współdziałania podmiotu dokonującego reemisji.

Roszczenie informacyjne uregulowane w art. 105 ust. 2 p.a. (aktualnie art. 48 ustawy z dnia 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1293), jest podstawowym instrumentem pozwalającym organizacjom zbiorowego zarządzania – w sytuacji sporu z użytkownikiem – realizację ich zadań, zwłaszcza w zakresie poboru wynagrodzeń i opłat.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego stwierdzono między innymi, że stanowi ono uprawnienie pomocnicze, które służy realizacji uprawnienia zasadniczego i ma gwarantować efektywną ochronę praw ustawowo zagwarantowanych. Wskazano, że w art. 105 ust. 2 p.a. położono nacisk na niezbędność, czyli potrzebę identyfikowaną celem, a nie na powinność wykazania zobowiązania pozwanego.

Informacje niezbędne to takie, które są konieczne dla ustalenia, czy doszło do wkroczenia w sferę objętą zarządem, a jeżeli tak, to jakie utwory lub wykonania artystyczne są wykorzystywane i w jakim zakresie, oraz, czy są podstawy do wystąpienia do sądu. Powód nie ma natomiast obowiązku antycypacyjnego wykazania istnienia zobowiązania pozwanego, gdyż jest to materia ewentualnego przyszłego postępowania o zasądzenie. Dopiero na podstawie uzyskanych informacji możliwe będzie stwierdzenie, czy jakiekolwiek zobowiązanie, będące źródłem obowiązku pozwanego powstało, a jeżeli tak, czy już wygasło ze skutkiem zaspokojenia w całości lub w części, np. na skutek dobrowolnego świadczenia, czy też istnieje nadal (por. m.in. uchwała SN z dnia 17 września 2009 r., III CZP 57/09 oraz wyroki SN z dnia 27 czerwca 2013 r., I CSK 617/12 i z dnia 9 listopada 2017 r., I CSK 51/17).

Wyrok SN z dnia 26 listopada 2019 r., II CSK 707/18

Standard: 67353 (pełna treść orzeczenia)

Roszczenia służące ochronie majątkowych praw autorskich dochodzone są przed sądem powszechnym, w postępowaniu cywilnym, z zachowaniem właściwych mu zasad, w tym odnoszących się do rozkładu ciężaru dowodu, a to oznacza, że na powodzie spoczywa obowiązek wykazania okoliczności doniosłych zarówno ze względu na zasadę, jak i wysokość tych roszczeń.

Ułatwieniem dochodzenia roszczeń o wynagrodzenia i opłaty za korzystanie z utworów objętych ochroną prawa autorskiego jest przewidziane przez ustawodawcę w art. 105 ust. 2 p.a.p.p. roszczenie informacyjne, którego charakter został przez Sąd Najwyższy objaśniony m.in. w uchwale z 17 września 2009 r., III CZP 57/09  i wyroku z 17 września 2014 r., I CSK 621/13.

Roszczenie informacyjne zmierza do pozyskania przez uprawniony podmiot informacji, dzięki którym będzie mógł podjąć decyzję co do istnienia podstaw do dochodzenia roszczeń zmierzających do zasądzenia wynagrodzeń i opłat od osób korzystających z praw autorskich oraz co do granic, w jakich może tych świadczeń dochodzić i sposobu wykazania zasadności roszczeń o zapłatę, które sformułuje. Podmiot uprawniony do zgłoszenia roszczenia informacyjnego może z nim wystąpić zanim jeszcze podejmie decyzje o dochodzeniu zasądzenia świadczenia, co wydaje się działaniem najbardziej racjonalnym, gdyż pozyskane informacje mogą być podstawą decyzji nie tylko o tym, czy istnieją podstawy do zgłoszenia tych roszczeń, ale i do wyznaczenia ich granic. Formalnie nie ma jednak przeszkód do dochodzenia roszczenia informacyjnego równolegle z żądaniem zasądzenia wynagrodzeń i opłat, do ubiegania się o które upoważnia prawo autorskie (por. wyroki SN z 27 września 2013 r., I CSK 696/12, z 6 lipca 2016 r., IV CSK 653/15, z 27 września 2013 r., I CSK 696/12

Wyrok SN z dnia 20 grudnia 2017 r., I CSK 147/17

Standard: 67352 (pełna treść orzeczenia)