Dobra wiara jednostek organizacyjnych Skarbu Państwa
Materialnoprawna konstrukcja Skarbu Państwa, podmiotowość państwa (art. 34 k.c.) Dobra wiara (art. 7 k.c.)
W orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. uz. postanowienia SN z dnia 9 października 2015 r., IV CSK 473/13) przyjęto, iż nie można przyjąć dobrej wiary Skarbu Państwa w sytuacji, gdy objęcie nieruchomości we władanie przez SP nastąpiło wbrew przepisom dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r.
Postanowienie SO w Białymstoku z dnia 16 czerwca 2017 r., II Ca 321/17
Standard: 67198 (pełna treść orzeczenia)
Jednostki organizacyjne Skarbu Państwa są – w zakresie stosunków cywilnoprawnych dotyczących mienia znajdującego się w ich zarządzie – wobec siebie odrębne; działania, „świadomość” i „wiedza” jednej jest bez znaczenia dla innych jednostek.
O złej wierze osób prawnych, które, zgodnie z art. 38 k.c., działają przez swoje organy, rozstrzyga stan świadomości osób fizycznych, pełniących funkcję organu, co do danej, doniosłej prawnie okoliczności.
W odniesieniu do Skarbu Państwa należy ponadto uwzględnić jeszcze wyjątkowe cechy Skarbu Państwa jako osoby prawnej. Skarb Państwa jest osobą prawną szczególnego rodzaju, co przejawia się m.in. w tym, że działa przez państwowe jednostki organizacyjne (art. 34 k.c.); jest podmiotem praw i obowiązków dotyczących mienia zarządzanego przez poszczególne państwowe jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi. Jednostki, te jakkolwiek wchodzą w skład ogólnej struktury państwa, to są wobec siebie odrębne pod względem reprezentacji Skarbu Państwa w zakresie stosunków cywilnoprawnych dotyczących mienia znajdującego się w ich zarządzie (zob. postanowienie SN z dnia 18 października 2007 r., III CZ 39/07). Działania oraz „świadomość” i „wiedza” jednych są bez znaczenia dla innych, a tym bardziej - dla innych państwowych jednostek będących osobami prawnymi; dotyczy to także okresu obowiązywania zasady jednolitej własności państwowej (co do tej zasady zob. np. wyrok SN z dnia 21 maja 2015 r., IV CSK 514/14).
W konsekwencji w odniesieniu do mienia znajdującego się w zarządzie danej państwowej jednostki organizacyjnej, niebędącej osobą prawną, o złej lub dobrej wierze Skarbu Państwa rozstrzyga jedynie stan świadomości osób kierujących tą jednostką; świadomość osób kierujących inną taką jednostką jest bez znaczenia. To samo dotyczy wpływu świadomości osób kierujących określoną państwową jednostką organizacyjną, niebędącą osobą prawną, na złą lub dobrą wiarę innej państwowej jednostki, będącej osobą prawną; tu także świadomość tych osób nie ma przełożenia na złą lub dobrą wiarę jednostki będącej osobą prawną.
Postanowienie SN z dnia 3 grudnia 2015 r., III CSK 355/15
Standard: 67197 (pełna treść orzeczenia)