Pojęcie osoby, na rzecz której rozporządzenie nastąpiło (art. 531 § 2 k.c.)

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 kwietnia 2012 r., II CSK 448/11 przyjął, mimo wyrażanych w piśmiennictwie wątpliwości, że pod pojęciem osoby, na rzecz której rozporządzenie nastąpiło - o której mowa w art. 531 § 2 k.c. - rozumieć należy nie tylko podmiot, który bezpośrednio otrzymał korzyść od osoby trzeciej, ale także następne podmioty, do których korzyść ta trafiła w drodze kolejnych rozporządzeń, o ile transakcje te dokonane zostały w okolicznościach wskazanych w tym przepisie. Za taką wykładnią przemawia  identyczne położenie osoby następnej i jej następców względem dłużnika. Żadna z nich nie jest stroną dokonywanej przez dłużnika czynności krzywdzącej wierzyciela, każda jednak postępuje w sposób nie zasługujący na aprobatę, świadomie uczestnicząc w czynnościach pozbawiających wierzyciela możliwości zaspokojenia się z majątku dłużnika lub też otrzymuje nieodpłatnie korzyść, z której wierzyciel mógłby uzyskać należne mu świadczenie.

Wyrok SN z dnia 5 lutego 2015 r., V CSK 246/14

Standard: 15150 (pełna treść orzeczenia)

Pod pojęciem osoby, na rzecz której rozporządzenie nastąpiło rozumieć należy nie tylko podmiot, który bezpośrednio otrzymał korzyść od osoby trzeciej, ale także następne podmioty, do których korzyść ta trafiła w drodze kolejnych rozporządzeń, o ile transakcje te dokonane zostały w okolicznościach wskazanych w art. 531 § 2 k.c., a więc nabywca wiedział o istnieniu podstaw do uznania czynności dłużnika za bezskuteczną lub czynność była nieodpłatna.

Za taką wykładnią przemawia identyczne położenie osoby „czwartej” i jej następców względem dłużnika – żadna z nich nie jest stroną dokonywanej przez dłużnika czynności krzywdzącej wierzyciela, każda jednak postępuje w sposób nie zasługujący na aprobatę, świadomie uczestnicząc w czynnościach pozbawiających wierzyciela możliwości zaspokojenia się z majątku dłużnika lub też otrzymuje nieodpłatnie (a więc na zasadach mniej chronionych przez prawo) korzyść, z której wierzyciel mógłby uzyskać należne mu świadczenie.

Celem przewidzianej w art. 527 i nast. k.c. instytucji jest umożliwienie wierzycielowi zaspokojenia jego wierzytelności wobec dłużnika także w wypadku, kiedy dłużnik zachowuje się nielojalnie oraz kiedy sprzecznie z zasadami rzetelności postępują także podmioty uczestniczące w ciągu czynności oddalających drogą kolejnych rozporządzeń nadającą się do egzekucji korzyść od majątku dłużnika. Tak samo – w imię ochrony wierzyciela – traktowane są rozporządzenia nieodpłatne.

Wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2012 r., II CSK 448/11

Standard: 67049 (pełna treść orzeczenia)