Wiedza osoby, na której rzecz nastąpiło rozporządzenie o okolicznościach uzasadniających uznanie czynności dłużnika za bezskuteczną
Dochodzenie uznania czynności za bezskuteczną wobec osoby trzeciej bliższej i dalszej (art. 531 k.c.)
W art. 531 § 2 KC przewidziano wprost możliwość wystąpienia wierzyciela bezpośrednio przeciwko ostatniemu nabywcy korzyści i jednoczenie domagania się uznania za bezskuteczną wobec wierzyciela ostatniej czynności prawnej z udziałem ostatniego nabywcy korzyści. Wierzyciel będzie jednak musiał wykazać, że osoba pozwana „wiedziała o okolicznościach uzasadniających uznanie czynności dłużnika za bezskuteczną". Chodzi o pozytywną wiedzę o obiektywnych i subiektywnych przesłankach skargi pauliańskiej, przewidzianych w art. 527 KC, tj. o przesłankach, które uzasadniałyby orzeczenie uznania czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią za bezskuteczną wobec wierzyciela. Wiedza taka świadczy o udziale także ostatniego beneficjenta rozporządzenia w działaniu in fraudem creditoris.
Wierzyciel może korzystać z tzw. domniemań pauliańskich mających ułatwić wykazania przesłanek subiektywnych skargi także w procesie skierowanym przeciwko ostatniemu nabywcy korzyści (art. 527 § 3 i § 4 KC, art. 529 KC).
Nie trzeba wykazywać wspomnianej wiedzy pozwanego nabywcy korzyści, gdy nabył on tę korzyść nieodpłatnie (art. 531 § 2 KC). W takiej sytuacji wystarczy wykazanie przesłanek uzasadniających uznanie czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią za bezskuteczną (art. 527 KC).
Wyrok SO w Łodzi z dnia 26 kwietnia 2017 r., III Ca 1900/16
Standard: 67043 (pełna treść orzeczenia)
Wierzyciel musi wykazać, że osoba pozwana wiedziała o okolicznościach uzasadniających uznanie czynności dłużnika za bezskuteczną. Chodzi oczywiście o wiedzę o obiektywnych i subiektywnych przesłankach skargi pauliańskiej, przewidzianych w art. 527 k.c., tj. o przesłankach, które uzasadniałyby orzeczenie uznania czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią za bezskuteczną wobec wierzyciela. Wiedza taka świadczy o udziale także ostatniego beneficjenta rozporządzenia w działaniu in fraudem creditoris. Wierzyciel może korzystać z tzw. domniemań pauliańskich mających ułatwić wykazanie przesłanek subiektywnych skargi także w sprawie skierowanej przeciwko ostatniemu nabywcy korzyści (art. 527 § 3 i 4 oraz art. 529 k.c.; por. np. wyrok SN z dnia 14 maja 2010 r., II CSK 545/09).
Nie trzeba wykazywać wspomnianej wiedzy pozwanego nabywcy korzyści, gdy nabył on tę korzyść nieodpłatnie (art. 531 § 2 k.c.). W takiej sytuacji wystarczy wykazanie przesłanek uzasadniających uznanie czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią za bezskuteczną (art. 527 k.c.). Wykazanie nieodpłatnego nabycia tożsamej prawnie korzyści przez pozwanego określonego w art. 531 § 2 k.c. ułatwia zatem ochronę pauliańska wierzytelności powoda.
Wyrok SN z dnia 24 września 2015 r., V CSK 667/14
Standard: 67048 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 67047