Wpływ wsparcia socjalnego na odpowiednią wysokość renty

Renta, aby była „odpowiednia”, musi uwzględniać różne okoliczności składające się na sytuację poszkodowanego. Nie bez znaczenia jest korzystanie przez rodzinę skarżącej z różnych form wsparcia socjalnego, w tym w związku z rezygnacją z pracy zarobkowej w celu opieki nad skarżącą. Kwoty wspomnianego wsparcia nie pomniejszają bezpośrednio renty należnej powódce, a w szczególności nie uzasadniają odjęcia ich równowartości od wysokości renty hipotetycznie należnej. Niewątpliwie jednak okoliczność, że osoby sprawujące opiekę nad powódką uzyskują środki mające umożliwić im utrzymanie w okresie wykonywania czynności opiekuńczych, wpływa na ostateczną sytuację osoby poszkodowanej, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w tym, jakiej wysokości renta zostanie uznana za „odpowiednią”.

Renta socjalna ma kompensować brak możliwości nabycia uprawnień do świadczeń z systemu ubezpieczenia społecznego. Niewątpliwie celem wspomnianego systemu jest, ogólnie rzecz ujmując, dostarczenie środków utrzymania osobom, które nie mogą zdobywać ich samodzielnie.

Renta socjalna przyznawana jest z tytułu niezdolności do pracy, co wynika z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, jednak nie oznacza to, że stanowi ona odpowiednik części utraconych dochodów osoby uprawnionej, a w konsekwencji nie zachodzą podstawy do pomniejszania o kwotę tego świadczenia renty należnej z tytułu zwiększonych potrzeb. 

Renta socjalna ma kompensować brak możliwości nabycia uprawnień do świadczeń z systemu ubezpieczenia społecznego. Niewątpliwie celem wspomnianego systemu jest, ogólnie rzecz ujmując, dostarczenie środków utrzymania osobom, które nie mogą zdobywać ich samodzielnie.

Renta socjalna służy pokryciu różnych potrzeb uprawnionego, a jeśli są wśród nich zwiększone potrzeby życiowe w rozumieniu art. 444 § 2 k.c., to – skoro renta socjalna jest zwykle jedynym dochodem osoby – świadczenie to pokrywa również owe zwiększone potrzeby. 

Przepisy nie wskazują, według jakiej proporcji określone części renty socjalnej mają być przyporządkowane do każdej z trzech podstaw zasądzenia renty uzupełniającej, wymienionych w art. 444 § 2 k.c. Wartość renty socjalnej powinna być zatem odliczona od renty uzupełniającej sensu largo, a w przypadku odrębnego zasądzenia, jak w sprawie, renty z tytułu zwiększonych potrzeb oraz utraty zdolności do pracy zarobkowej sąd powinien rozważyć, w jakiej części renta socjalna powinna pomniejszać każde z tych świadczeń. 

W obu wariantach sposobu zasądzenia renty efektem końcowym powinno być odpowiednie zmniejszenie globalnej kwoty renty uzupełniającej.

Wyrok SN z dnia 10 listopada 2022 r., II CSKP 660/22

Standard: 67031 (pełna treść orzeczenia)