Zasiedzenie służebności gruntowej przez Gminę

Korzystanie z cudzej nieruchomości przez gminę w zakresie odpowiadającym treści służebności gruntowej, obejmujące korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia, może prowadzić do nabycia tej służebności przez gminę w drodze zasiedzenia, choćby służyło realizacji funkcji publicznych gminy.

W judykaturze Sądu Najwyższego w kontekście nabycia prawa własności nieruchomości w drodze zasiedzenia wyjaśniono, że władanie nieruchomością w interesie zbiorowym (publicznym) nie świadczy o braku możliwości uznania władania za samoistne in statu usucapiendi (por. postanowienia SN z dnia 15 stycznia 2015 r., IV CSK 193/14 i z dnia 7 października 2015 r., I CSK 846/14). Przykładowo gmina może zasiedzieć nieruchomość, stanowiącą drogę, ponieważ charakteru samoistnego posiadania przez nią takiej nieruchomości nie odbiera to, że wykonuje to posiadanie w interesie publicznym. Fakt, że jednostki samorządowe, podobnie jak państwowe, wypełniają we własnym imieniu funkcje publiczne, jest dla tych jednostek czymś naturalnym, odpowiadającym ich zadaniom, i sam przez się nie wyłącza ich udziału w stosunkach cywilnoprawnych i ujmowania ich działań w kategoriach prawa cywilnego, w tym na użytek stosowania art. 172 k.c. (por. wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2016 r., I CSK 179/15, nie publ. i uchwała SN z dnia 26 października 2007 r., III CZP 30/07).

Rozumowanie to można mutatis mutandis odnieść do wypadku, w którym chodzi o posiadanie przez gminę cudzej nieruchomości w zakresie, który odpowiada służebności gruntowej (art. 352 § 1 k.c.). Posiadanie to, jeżeli polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia (art. 292 zdanie pierwsze k.c.), może prowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej (art. 172 w związku z art. 292 zdanie drugie i art. 336 w związku z art. 352 § 2 k.c.), choćby służyło realizacji funkcji publicznej gminy, polegającej na udostępnieniu społeczności lokalnej urządzonego przez gminę przejścia przez cudzą nieruchomość.

Postanowienie SN z dnia 30 listopada 2017 r., IV CSK 22/17

Standard: 66494 (pełna treść orzeczenia)