Wolność zrzeszania się w związki zawodowe - prawo do rokowań

Szerokie rozumienie prawa do rokowań zgodne jest też z linią orzeczniczą Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dalej: ETPC) w sprawach dotyczących wolności stowarzyszania się, w tym wolności związków zawodowych (art. 11 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.; dalej: Konwencja, którego ust. 1 stanowi, że "Każdy ma prawo do swobodnego, pokojowego zgromadzania się oraz do swobodnego stowarzyszania się, włącznie z prawem tworzenia związków zawodowych i przystępowania do nich dla ochrony swoich interesów").

Przepis ten był podstawą licznych orzeczeń ETPC, który stopniowo poszerzał sposób rozumienia prawa związków zawodowych do rokowań zbiorowych jako jednego z kluczowych elementów wolności stowarzyszania się pracowników w celu ochrony ich praw. Rozwój swojego orzecznictwa w tej materii przystawił ostatnio ETPC w wyroku Wielkiej Izby z 12 listopada 2008 r. (sprawa Demir i Baykara przeciwko Turcji, skarga nr 34503/97, § 140-146). ETPC wskazał, że ewolucję jego orzecznictwa w kwestii wysłowionej w art. 11 Konwencji wolności stowarzyszania się w odniesieniu do związków zawodowych "wyznaczają dwie wiodące zasady: po pierwsze Trybunał bierze pod uwagę ogół środków uwzględnionych przez dane państwo, w granicach jego swobody decyzji, w celu ochrony wolności związkowej oraz po drugie, że Trybunał nie akceptuje ograniczeń, które dotykają istotnych elementów wolności związkowej, bez których wolność ta byłaby wyzuta z treści" (tamże, § 144). ETPC potwierdził tezę zawartą w wyroku z 2 lipca 2002 r., że związek zawodowy musi w ten czy inny sposób mieć możliwość przedstawienia pracodawcy interesu swoich członków (sprawa Wilson, National Union of Journalists i inni przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skargi nr 30668/96, 30671/96 oraz 30678/96, § 41). W powołanym wyżej wyroku z 12 listopada 2008 r. Wielka Izba ETPC stwierdziła w konkluzji, że rokowania zbiorowe do których mają prawo związki zawodowe, stanowią w świetle prawa międzynarodowego oraz prawa państw-stron Konwencji "istotny środek promowania i ochrony interesów ich członków" (§ 154 oraz § 157).

Wyrok TK z dnia 28 kwietnia 2009 r., K 27/07, OTK-A 2009/4/54, Dz.U.2009/68/584

Standard: 4781 (pełna treść orzeczenia)