Zawezwanie do próby ugodowej, dotyczące wykupu na podstawie art. 231 § 2 k.c. a przerywa biegu terminu zasiedzenia

Zawezwanie do próby ugodowej, dotyczące wykupu zabudowanej nieruchomości na podstawie art. 231 § 2 k.c., skierowane przeciwko jej posiadaczowi, przerywa bieg terminu zasiedzenia własności tej nieruchomości.

Jeśli nie budzi wątpliwości, iż czynnością procesową przerywającą bieg terminu zasiedzenia może być powództwo właściciela skierowane do posiadacza nieruchomości o ustalenie prawa własności (zob. postanowienie SN z dnia 25 marca 2012 r., I CSK 474/11 z dnia 5 kwietnia 2012 r., II CSK 395/11 oraz uchwałę z dnia 21 stycznia 2011 r., III CZP 124/10) to nie ma usprawiedliwionych argumentów, które nie pozwalałyby łączyć przerwania biegu zasiedzenia z powództwem właściciela skierowanym do aktualnego posiadacza nieruchomości, na której zostały wzniesione urządzenia znacznie przekraczające wartość gruntu zajętego pod budowę, o złożenie oświadczenia woli w przedmiocie nabycia własności tej nieruchomości.

Powództwo z art. 231 § 2 k.c. zawiera w sobie nie tylko pośrednio żądanie ustalenia, że występujący z roszczeniem jest właścicielem nieruchomości ale jednocześnie przez żądanie wydania wyroku zastępującego oświadczenie woli zawiera w sobie żądanie innego ukształtowania prawa własności nieruchomości, która utraciła dla właściciela znaczenie ze względu wzniesienie przez posiadacza budynków, które uniemożliwiają właścicielowi korzystanie z nieruchomości. W razie uwzględnienia powództwa ulegnie też zmianie charakter posiadania nieruchomości.

Zdaniem Sądu Najwyższego, podobne skutki w odniesieniu do biegu terminu zasiedzenia własności nieruchomości wywołuje zawezwanie do próby ugodowej zawierające żądanie właściciela wykupu zabudowanej nieruchomości na podstawie art. 231 § 2 k.c., zgodnie z proponowanymi w wezwaniu warunkami ugody. Według dominującego w piśmiennictwie i orzecznictwie poglądu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej jest co do zasady czynnością, która przerywa bieg przedawnienia, czy zasiedzenia.

Postępowanie pojednawcze jest w pewnym sensie środkiem dochodzenia roszczenia przed sądem, które może zakończyć się ugodą. Zważyć też trzeba, iż z dniem 10 grudnia 2005 r. (art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 172, poz. 1438) dodano do art. 123 § 1 pkt 3 k.c., zgodnie z którym bieg przedawnienia (a zatem odpowiednio bieg zasiedzenia) przerywa także wszczęcie mediacji. Mediacja jest prowadzona przez mediatora. Poza tym istnieją istotne podobieństwa między mediacją a postępowaniem pojednawczymi wobec tego brak jest uzasadnionych podstaw by odmiennie oceniać skutki wszczęcia obu postępowań w kontekście biegu przedawnienia czy zasiedzenia.

Postanowienie SN z dnia 14 grudnia 2018 r., I CSK 693/17

Standard: 66483 (pełna treść orzeczenia)